Central board of secondary education board has developed and expanded
significantly from year 1929. This board is a most reputed education board in India.
Around eighty percent of the schools in India are affiliated to this. This board was
founded with an aim to raise the standard of education and to promote good quality
education system in India not only student but teachers are also gets motivated. The
board organizes workshops and training for the teachers of each subject so that
teachers can stay updated with the latest trends in education system.
The board takes exams every year in the month of March. The syllabus for exams
gets released before the starting of every session. This ensures that students are well
prepared before the examination. The Central Board of Secondary Education is a Board
of Education for public and private schools, under the Union Government of India. CBSE
conducts the final examinations for Class 10 and Class 12. It is a child centered and
holistic education program that prepares students for college life and beyond. It is also
an internationally recognized and accepted qualification for entry into higher
education.
The Central Board of Secondary Education (CBSE) was formed officially in 1962
with the sole purpose to make a common standard and platform for every student in
the country. From only 302 affiliated schools in 1962 CBSE is today affiliated with a
whooping 18000+ schools in the country. CBSE in all these years has set a good
standard of education in Indian. With its influential educational policies, CBSE has
reformed the education system of the country. CBSE is one of the most preferred,
Blood donation refers to a practice where people donate their blood to people so
it helps them with their health problems. Blood is one of the most essential fluids of
our body that helps in the smooth functioning of our body. If the body loses blood in
excessive amounts, people to get deadly diseases and even die. Thus, we see how
blood donation is literally life-saving which helps people. It is also a sign of humanity
that unites people irrespective of caste, creed religion and more. In order to raise
awareness about his life-saving procedure, the world observes 14th June as Blood
Donor Day.
It promotes blood donation and urges people to save lives by donating blood.
Furthermore, this day is quite an important day as it makes people about safe blood.
People need to know the basics to be able to donate blood. For instance, there are
certain criteria one must fulfill to donate blood. Not everyone knows that. Thus, this
day helps in doing so. Most importantly, on this day, The WHO organizes a campaign
that invites peoples to donate blood. A person eligible to donate blood must fall in the
age bracket of 17-66 years of age.
They must weigh more than 50 kgs and have sound health. People suffering from
diseases like diabetes, hypertension and more cannot donate blood. Therefore, on
World Blood Donor Day, they also appreciate blood donors for their contribution to
making the world a better place. As well all know by now, blood donation has a lot of
benefits. Why a person requires blood has various reasons. It may be an illness or,
nonetheless, it is important. The blood that we donate helps a person in need.
Water is a natural resource that every human being on Earth can use to satisfy
his or her needs. According to the well known facts, a perfectly healthy man or women
can live from 3 to 5 days without water. But there are some requirements that should
be fulfilled. First of all, the person must be absolutely healthy. Second of all he or she
must be located in perfect conditions. This means that the temperature should not be
high or low. But this is just a theory there’s no need to practice its.
Water is the functions of water? First of all, water can easily quench the thirst.
Besides, it can make us survive, clean or organisms and simply recharge our fatigue. To
say more, water is known for its revitalizing functions that make our skin look better.
According to the recent investigations performed by the scientists, 70% of the human
being’s body mass is composed of water. Thus, we can openly sate how important this
liquid is for us.
Although water is an integral part of our life and health in particular,
we lose it every single day. In what do we do that?
We can lose water through bowel movement, perspiration and respiration. For
instance, if you are a fan of regular exercising, you know that the process will start
perspiration which is respiration and sweating. Water is not only important to people
and animals, but to plants as well. So if we look deeper it is easy to see that if there was
no water to feed the plants there would be any oxygen for us. Water also provides us
with a great number of multiple benefits. The number one advantage that water brings
into our life is its revitalizing function. Our skin dries under the sun and water is always
there to revitalize it.
The quick brown fox jumps over the lazy dog.
The quick brown fox jumps over the lazy dog.
The quick brown fox jumps over the lazy dog.
The quick brown fox jumps over the lazy dog.
The quick brown fox jumps over the lazy dog.
itleg over externe implementatie in het Nederlands:
Inleiding:
Externe implementatie, ook wel bekend als "remote deployment" of "off-site deployment", is een proces waarbij software of hardware op afstand wordt geïnstalleerd en geconfigureerd op computers of servers die zich niet op dezelfde locatie bevinden als de beheerder. Dit kan handig zijn in verschillende situaties, zoals:
Bedrijven met meerdere locaties: Bedrijven met meerdere kantoren of vestigingen kunnen externe implementatie gebruiken om software op alle computers te installeren zonder dat een technicus naar elke locatie hoeft te gaan.
Thuiswerkers: Thuiswerkers kunnen externe implementatie gebruiken om software op hun eigen computers te installeren zonder dat ze naar kantoor hoeven te komen.
Servers in de cloud: Software kan op afstand worden geïmplementeerd op servers die in de cloud gehost worden.
Voordelen van externe implementatie:
Tijdsbesparing: Externe implementatie kan tijd besparen doordat technici niet naar elke locatie hoeven te reizen om software te installeren.
Kostenbesparing: Externe implementatie kan kosten besparen op reiskosten en verblijfskosten voor technici.
Eenvoudig beheer: Software kan op afstand worden beheerd en geüpdatet, waardoor het eenvoudiger is om alle computers up-to-date te houden.
Flexibiliteit: Externe implementatie biedt meer flexibiliteit om software te installeren op computers die zich op verschillende locaties bevinden.
Nadelen van externe implementatie:
Beveiligingsrisico's: Er zijn beveiligingsrisico's verbonden aan externe implementatie, omdat hackers toegang kunnen krijgen tot computers tijdens het installatieproces.
Technische complexiteit: Externe implementatie kan complexer zijn dan het installeren van software op een lokale computer.
Compatibiliteitsproblemen: Er kunnen compatibiliteitsproblemen zijn met software die op afstand wordt geïmplementeerd.
methoden voor externe implementatie:
Er zijn verschillende methoden voor externe implementatie, waaronder:
Remote Desktop Protocol (RDP): RDP is een protocol waarmee een beheerder op afstand verbinding kan maken met een computer en deze kan bedienen alsof hij zich fysiek op die computer bevindt.
Virtual Private Network (VPN): Een VPN is een beveiligde tunnel tussen twee computers of netwerken. Hiermee kan een beheerder op afstand verbinding maken met een computer alsof hij zich op hetzelfde netwerk bevindt.
Cloud-based deployment: Software kan worden geïmplementeerd op servers die in de cloud gehost worden. De beheerder kan vervolgens op afstand verbinding maken met de servers om de software te configureren en te beheren.
Best practices voor externe implementatie:
Beveiliging: Zorg ervoor dat de gebruikte methode voor externe implementatie beveiligd is. Gebruik sterke wachtwoorden en encryptie om te voorkomen dat hackers toegang krijgen tot computers.
Compatibiliteit: Controleer of de software compatibel is met de computers waarop deze op afstand wordt geïmplementeerd.
Testing: Test de software op een kleine groep computers voordat u deze op alle computers implementeert.
Training: Geef gebruikers training over hoe ze de software moeten gebruiken.
Conclusie:
Externe implementatie kan een handige manier zijn om software te installeren en te configureren op computers die zich op verschillende locaties bevinden. Er zijn verschillende methoden voor externe implementatie, elk met hun eigen voor- en nadelen. Het is belangrijk om de beste methode te kiezen voor uw behoeften en om de best practices voor beveiliging en compatibiliteit te volgen.
In dit document zijn de volgende termen in het Nederlands vertaald:
Remote deployment: externe implementatie
Off-site deployment: externe implementatie
Remote Desktop Protocol: Remote Desktop Protocol (RDP)
Virtual Private Network: Virtual Private Network (VPN)
Cloud-based deployment: cloud-based implementatie
Dit document is bedoeld als een algemene handleiding voor externe implementatie. Voor meer informatie over een specifieke methode of technologie, raadpleeg de documentatie van de leverancier.
Disclaimer:
This document is provided for informational purposes only and does not constitute professional advice. The author assumes no liability for any errors or omissions in this document.
Rafi is good boy. He is brilliant of the world.
He is boss of bosses. He like fast food. He like playing cricket.
Rafi eating met. Rafi is best boy. He like watch TV.
He sister is very bat. He sister name Oyshe.
She is very mental. He mother name Ruma.
He father name Yakub. Rafi reading class six.
Road trips are fun. I always look forward to road trip with family. We are all so
busy with our daily chores that we hardly spend any time with each other. It is during
such trips that we get to spend quality time with one another. I had been on quite a
few road trips with family. The best among these was our trip to the beautiful Indian
towns, Dalhousie. During my last summer vacations, we all suggested different places
for road trip and finally decided to go to Dalhousie. Dalhousie is around ten hours away
from our place so we decided to go for a night journey.
We booked a six-sitter cab to accommodate our family of five members, me, my
mother, father, brother and sister. My father chooses not to drive as it was a night
journey and he wanted to wake up fresh the next morning. The driven who
accompanied us was not only skilled at driving in hilly areas but was also aware about
the various site-seeing places in Dalhousie as he had been there few times. We played
Antakshari and dumb charades and chatted with each other until late night. Next
morning, we woke up as the drive stopped the car and announced we have reached
our destination.
The place was beautiful and the weather was amazing. Our rooms were cosy and
comfortable and the view outside was mesmerizing. I could see the beautiful
mountains and greenery all around. We had our breakfast, got ready and went for site-
seeing. Punch Pula was the first tourist attraction we visited. It was a beautiful waterfall
that offered a scenic view. We roamed around the place for some time and set there
enjoying the beauty of the nature.
1 Inleiding 1 Introduction
Dit document is het ontwerpbegrotingsplan van België.
Het geeft een overzicht van de begrotingsdoelstellingen
voor 2024 van de verschillende subsectoren evenals
van de gezamenlijke overheid en van de maatregelen
die genomen werden om deze doelstellingen te
bereiken.
Le présent document constitue le projet de plan
budgétaire de la Belgique. Il dresse un aperçu des
objectifs budgétaires des différents sous-secteurs et de
l’ensemble des pouvoirs publics pour 2024 et des
mesures qui ont été prises pour atteindre ces objectifs.
De begrotingen van de verschillende overheden werden
de voorbije jaren zwaar beïnvloed door opeenvolgende
crisissen. In 2020 en 2021 was er de impact van de
Coronacrisis. In 2022 waren er de zware
wateroverstromingen. De begrotingen voor 2022 en
2023 werden dan weer getekend door zowel de impact
van de Russische invasie in Oekraïne als de impact van
de maatregelen genomen door de verschillende
regeringen om de impact van de sterk stijgende
energieprijzen te verlichten voor de gezinnen en
bedrijven. De noodmaatregelen genomen door de
verschillende overheden om de opeenvolgende
crisissen te bestrijden de voorbije jaren hadden een
kostenplaatje van meer dan 40 miljard EUR. Deze
verschillende crisissen waren een rem op de oplossing
van de structurele problemen van het Belgisch
begrotingsbeleid. Bijgevolg zullen er in de toekomst nog
bijkomende inspanningen nodig zijn.
Les budgets des différents gouvernements ont été
lourdement affectés par les crises successives de ces
dernières années. En 2020 et 2021, il y a eu l'impact de
la crise de la corona. En 2022, il y a eu les graves
inondations. A leur tour, les budgets de 2022 et 2023
ont été marqués à la fois par l'impact de l’invasion russe
de l‘ukrainienne et par l'impact des mesures prises par
les différents gouvernements pour atténuer l'impact de
la flambée des prix de l'énergie sur les ménages et les
entreprises. Les mesures d'urgence prises par les
différents gouvernements pour lutter contre les crises
successives de ces dernières années ont eu un coût de
plus de 40 milliards EUR. Ces différentes crises ont été
un frein dans la résolution des problèmes structurels de
la politique budgétaire belge. En conséquence, des
efforts supplémentaires seront nécessiares à l'avenir.
De federale regering reserveert de extra opbrengst van
de meerontvangsten uit bijkomende
vennootschapsbelasting op de in België bevroren
Russische tegoeden voor steun aan Oekraïne. Het
steunpakket bedraagt 1,76 miljard EUR waarvan 1,5
miljard EUR aan steun reeds in 2024 zal gegeven
worden. Hiervan gaat er 1,1 miljard naar militaire en
humanitaire hulp. De resterende 0,4 miljard gaat naar
de opvang van vluchtelingen. Ook de verschillende
deelentiteiten namen maatregelen in het kader van de
opvang van vluchtelingen uit Oekraïne ten bedrage van
0,3 miljard EUR.
Le gouvernement fédéral réserve les recettes
supplémentaires provenant de l'impôt des sociétés sur
les actifs russes gelés en Belgique à l'aide à l'Ukraine.
Le paquet d'aide s'élève à 1,76 milliards EUR, dont 1,5
milliards EUR seront accordés dès 2024. Sur ce
montant, 1,1 milliards EUR sera consacré à l'aide
militaire et humanitaire. Les 0,4 milliards EUR restants
seront consacrés à l'accueil des réfugiés. Les
différentes sous-entités ont également pris des
mesures dans le cadre de l'accueil des réfugiés en
provenance d'Ukraine pour un montant de 0,3 milliards
EUR.
Op basis van de huidige ramingen wordt het
vorderingensaldo van België voor 2023 geraamd op
-5,2% van het bbp.
Sur base des estimations actuelles, le solde de
financement de la Belgique devrait atteindre -5,2% du
PIB en 2023.
Het vorderingensaldo van België zou in 2024 -4,6% van
het bbp bedragen. Het structureel saldo zou in 2024
verbeteren met 0,7% (van -4,8% van het bbp in 2023
naar -4,1% van het bbp in 2024), wat in lijn is met de
landenspecifieke aanbevelingen1 van 30 juni 2023.
En 2024, le solde de financement de la Belgique devrait
s’élever à -4,6% du PIB. En 2024, le solde structurel
s'améliorerait de 0,7% (de -4,8% du PIB en 2023 à
-4,1% du PIB en 2024, conformément aux
recommandations par pays1 du 30 juin 2023.
Op basis van het verwachte vorderingensaldo wordt de
schuldgraad van de gezamenlijke overheid voor 2023
momenteel geraamd op 108,3% van het bbp. Rekening
houdend met de groeihypothesen en het hierboven
vermelde verwachte vorderingensaldo zou de
Sur base du solde de financement de l’ensemble des
pouvoirs publics, le taux d’endettement a été estimé à
108,3% du PIB pour 2023. Tenant compte des
hypothèses de croissance et des objectifs de solde de
| 5/51
schuldgraad in 2024 lichtjes afnemen tot 108,1% van
het bbp.
financement mentionnés ci-dessus, le taux diminuerait
légèrement t à 108,1% du PIB en 2024.
2 Macro-economische
prognoses
2 Perspectives
macroéconomiques
De macro-economische vooruitzichten voor 2023 en
2024 werden geraamd door het Federaal Planbureau
(FPB) in opdracht van het Instituut voor de Nationale
Rekeningen (INR) en gepubliceerd in het kader van de
economische begroting van 7 september 2023.
Les prévisions macroéconomiques pour les années
2023 et 2024 ont été estimées par le Bureau fédéral du
Plan (BFP) sous l’égide de l’Institut des Comptes
nationaux (ICN) et publiées dans le cadre du budget
économique du 7 septembre 2023.
Deze macro-economische projectie houdt enkel
rekening met de maatregelen waarvan de modaliteiten
met voldoende precisie gekend waren op 1 september
2023.
Cette projection macroéconomique ne tient compte que
des mesures dont les modalités étaient connues avec
suffisamment de précision le 1 septembre 2023.
2.1 De internationale omgeving 2.1 le contexte international
2.1.1 Economische groei 2.1.1 Croissance économique
De groei van de wereldhandel, die gedomineerd wordt
door de goederenhandel, vertraagde vanaf het tweede
semester van 2022. Dat wordt deels verklaard door een
verschuiving van de consumptie van goederen naar
diensten doordat de beperkingen die tijdens de
coronacrisis waren opgelegd werden opgeheven.
La croissance du commerce mondial, qui est dominée
par le commerce des marchandises, a connu un
ralentissement à partir du second semestre 2022. Cela
s'explique en partie par un déplacement de la
consommation des biens vers les services à la suite de
la levée des restrictions imposées lors de la crise Covid.
De eurozone wist maar net de verwachte recessie te
ontwijken. Na een negatieve groei in het laatste
trimester van 2022 bleek de groei in het eerste trimester
van 2023 immers positief. Een recessie werd vermeden
door de verschillende ondersteuningsmaatregelen die
getroffen werden in het kader van de energiecrisis die
zich tijdens de winter van 2022 voordeed. Toch moet
benadrukt worden dat er nog steeds grote verschillen
bestaan binnen de eurozone. Duitsland en Nederland
zijn in een recessie beland, terwijl Frankrijk, Spanje en
Portugal goede economische prestaties laten
optekenen. Duitsland heeft het economisch zwaar
omdat het erg afhankelijk is van de export en de
wereldhandel stagneert. Bovendien wordt de Duitse
export beïnvloed door de vraag uit China, waar de
economie het ook niet zo goed doet. Tot slot is het
gewicht van de industrie binnen de Duitse economie
groter dan elders waardoor ze meer geraakt wordt door
de verslechterende goederenhandel.
La zone euro a évité de peu la récession attendue. En
effet, après avoir connu une croissance négative au
dernier trimestre 2022, la croissance du premier
trimestre 2023 s’est avérée positive. Cette récession a
été évitée grâce aux différentes mesures de soutien
prises dans le cadre de la crise énergétique connue lors
de l’hiver 2022. Cependant, il faut souligner qu’au sein
de la zone euro de fortes disparités subsistent.
L’Allemagne et les Pays-Bas sont entrés en récession
tandis que la France, l’Espagne ou le Portugal
enregistrent de bonnes performances économiques. En
effet, l'Allemagne a du mal économiquement parce
qu'elle est très dépendante des exportations et que le
commerce mondial stagne. De plus, les exportations
allemandes sont influencées par la demande de la
Chine, dont l'économie ne se porte pas bien non plus.
Enfin, le poids de l'industrie dans l'économie allemande
est plus important qu'ailleurs et les échanges de biens
se portent mal.
Het Planbureau verwacht dat de eurozone een groei
van 0,7% boekt in 2023 en van 1,1% in 2024. Er dient
te worden opgemerkt dat de groei van de eurozone
volgens de laatste ramingen van de Europese
Commissie (Summer Economic Forecast 2023) op
Le Bureau du Plan s’attend à ce que la zone euro
enregistre une croissance de 0,7% en 2023 et de 1,1%
en 2024. Notons que selon les dernières estimations de
la Commission européenne (Summer Economic
Forecast 2023), la croissance de la zone euro devrait
| 6/51
0,8% zou moeten uitkomen in 2023 en op 1,3% in 2024.
Er moet worden benadrukt dat de wereldhandel in
goederen in het tweede semester van 2023
waarschijnlijk een lagere groei zal kennen gelet op de
toegenomen vraag van de consument naar diensten
(ten koste van goederen). Vanaf 2024 zou de
particuliere vraag weer moeten toenemen doordat de
inflatie vertraagt en door de performante arbeidsmarkt.
atteindre 0,8% en 2023 et 1,3% en 2024. Il faut
souligner que le second semestre 2023 devrait être
porteur d’une moindre croissance car le commerce
mondial de bien est en déclin étant donné la demande
accrue de services (au détriment des biens) par les
consommateurs. À partir de 2024, la demande privée
devrait repartir à la hausse suite au ralentissement de
l’inflation et au marché du travail performant.
Nadat ze in het eerste semester van 2022 een recessie
heeft meegemaakt, heeft de Amerikaanse economie
zich hersteld met een kwartaalgroei van 0,8% en 0,7%
voor de laatste trimesters van 2022. Voor 2023
verwacht het Planbureau dat de groei van de
Amerikaanse economische activiteit in de eerste twee
trimesters aanhoudt en op 0,5% uitkomt.
Après avoir connu une récession lors du premier
semestre 2022, l’économie américaine s’est relevée
avec une croissance trimestrielle de 0,8% et 0,7% pour
les derniers trimestres de 2022. Pour 2023, le Bureau
du Plan s’attend à ce que la croissance de l’activité
économique américaine se maintienne aux deux
premiers trimestres et atteigne 0,5%.
De Chinese economie maakte een economisch herstel
van korte duur mee nadat de maatregelen tegen
COVID-19 afgelopen december werden opgeheven. De
achteruitgaande vastgoedmarkt en lagere investeringen
remmen de groei van China's bbp af. Bovendien daalt
de Chinese export door de tragere groei in het Westen.
L’économie chinoise a connu une reprise économique
de courte durée après la levée des mesures contre le
Covid-19 en décembre dernier. En effet, le marché
immobilier en berne ainsi que les investissements
moins importants plombent la croissance du PIB
chinois. De plus, les exportations chinoises
s'affaiblissent en raison du ralentissement de la
croissance en Occident.
2.1.2 Prijsontwikkelingen 2.1.3 Évolution des prix
In 2021 begonnen de prijzen aanzienlijk te stijgen onder
invloed van het economisch herstel, de verstoorde
toeleveringsketens en de stijging van de energieprijzen.
In 2022 bleef de inflatie toenemen en werd ze versterkt
door de energiecrisis die veroorzaakt werd door de
Russische invasie in Oekraïne. Ze bereikte historisch
hoge niveaus. De prijsstijging heeft zich veralgemeend
tot alle soorten van goederen en diensten, waardoor de
onderliggende inflatie versterkt wordt. Voor 2023 wordt
verwacht dat de inflatie naar minder hoge niveaus
terugvalt, maar toch boven de doelstelling van 2,0%
blijft.
En 2021, les prix ont amorcé une hausse considérable,
influencés par la reprise économique, les perturbations
dans les chaînes d'approvisionnement et la hausse des
prix de l’énergie. En 2022, l’inflation a continué
d’augmenter, renforcée par la crise énergétique
provoqué par l'invasion russe de l'Ukraine et a atteint
des niveaux historiquement hauts. De plus, la hausse
des prix s’est généralisée à tous les types de biens et
services, ce qui renforce l’inflation sous-jacente. Pour
2023, on s’attend à ce que l’inflation redescende à des
niveaux moins élevés mais se maintienne, tout de
même, au-dessus de l’objectif de 2,0%.
De olieprijs is fors gedaald in maart/april 2020
(41,8 USD/barrel Brent-olie) alvorens terug te stijgen en
in 2022 een gemiddelde prijs te bereiken van
100,9 USD/barrel. In 2023 en 2024 zou de olieprijs
ongeveer 81,7 USD/barrel moeten bedragen
Le prix du pétrole a connu une forte chute en mars/avril
2020 (41,8 USD/baril, Brent) avant de remonter pour
atteindre, en moyenne sur 2022, 100,9 USD/baril. En
2023 et 2024, le prix du pétrole devrait se situer autour
de 81,7 USD/baril.
De gasprijs, die in 2022 nog tot meer dan
300 EUR/MWh steeg, bedraagt momenteel ongeveer
40 EUR/MWh. Dat is de voornaamste reden waarom de
inflatie in de eurozone gedaald is van een piek van
10,6% in oktober 2022 naar 5,3% in augustus 2023.
Le prix du gaz, qui culminait encore à plus de
300 EUR/Mwh en 2022, est actuellement d'environ
40 EUR/Mwh. C'est la principale raison pour laquelle
l'inflation dans la zone euro est passée d'un pic de
10,6% en octobre 2022 à 5,3% en août 2023.
| 7/51
2.1.4 Financiële markten 2.1.4 Marchés financiers
De ongebreidelde inflatie sinds het tweede semester
van 2021 zette de centrale banken ertoe aan om te
reageren om de inflatieverwachtingen op redelijkere
niveaus te verankeren. Sinds maart 2022 heeft de
Federal Reserve Bank (Fed) haar belangrijkste rentes
terug opgetrokken zodat de rentetarieven tussen de
5,25% en de 5,50% liggen. De Europese Centrale Bank
(ECB) is vanaf juli 2022 begonnen haar rentetarieven op
te trekken. Dat was de eerste verstrakking van het
Europese monetaire beleid in bijna 11 jaar, waarmee er
een einde kwam aan de negatieve rente. Sindsdien zijn
de rentetarieven (herfinanciering, marginale
beleningsfaciliteit en depositofaciliteit) blijven stijgen tot
4,50%, 4,75% en 4,0% op 20 september 2023. De
markten verwachten dat de piek inzake de optrekking
van de belangrijkste rentetarieven bereikt is.
L’inflation galopante que l’on connaît depuis le second
semestre de 2021 a poussé les banques centrales à
réagir afin d’ancrer les attentes d’inflation à des niveaux
plus raisonnables. Depuis mars 2022, la Federal
Reserve Bank (Fed) a amorcé un relèvement de ses
taux directeurs jusqu’à atteindre des taux d’intérêt entre
5,25% et 5,50%. La Banque Centrale Européenne
(BCE), quant à elle, a commencé à relever ses taux
directeurs à partir de juillet 2022. C’était le premier
resserrement de la politique monétaire européenne en
près de 11 ans, induisant ainsi la fin des taux d’intérêt
négatifs. Depuis, le relèvement des taux d’intérêt (de
refinancement, de la facilité de prêt marginal et de la
facilité de dépôt) s’est poursuivi pour atteindre 4,50%,
4,75% et 4,0% au 20 septembre 2023. Les marchés
s'attendent à ce que le pic en termes de relèvement des
taux directeurs soit atteint.
De rentevoeten voor 10-jarige staatsobligaties
(gewogen gemiddelde van de landen van de eurozone)
zijn in 2022 gestegen naar een niveau van 1,8%, nadat
ze in 2020 en 2021 historisch laag stonden. Voor 2023
en 2024 blijft de langetermijnrente stijgen tot 3,2%. De
kortetermijnrente kent op zijn beurt een meer gematigde
stijging in 2022 (0,3%) en daarna een uitgesproken
stijging in 2023 (3,4%) en 2024 (3,7%).
Le taux d'intérêt sur les obligations d'État à 10 ans
(moyenne pondérée des pays de la zone euro) est
remonté à 1,8% en 2022 après avoir connu des niveaux
historiquement bas en 2020 et 2021. Pour 2023 et
2024, le taux d’intérêt à long terme continue de
remonter pour atteindre 3,2%. Le taux d’intérêt de court
terme, quant à lui, remonte de manière plus modérée
en 2022 (0,3%) puis prononcée en 2023 (3,4%) et 2024
(3,7%).
De dollar heeft in 2021 heel wat terrein verloren ten
opzichte van de euro (gemiddeld 118,3 dollar/100
EUR). In 2022 steeg de dollar in waarde onder invloed
van het aangescherpte monetaire beleid van de Fed
(105,4 dollar/100 EUR). In 2023 en 2024 zouden de
wisselkoersen zich moeten stabiliseren (tot
108,8 dollar/100 EUR en 110,6 dollar/100 EUR).
Le dollar a perdu beaucoup de terrain par rapport à
l’euro en 2021 (118,3 dollars/100 EUR en moyenne).
En 2022, le dollar a connu une appréciation sous
l'influence d'un resserrement monétaire de la Fed
(105,4 dollars/100 EUR). En 2023 et 2024, les taux de
change devraient se stabiliser (à
108,8 dollars/100 EUR et 110,6 dollars/100 EUR).
Tabel 1: Basishypothesen Tableau 1 : Hypothèses de base
6.2 De gemeenschappen en de
gewesten
6.2 Les communautés et les
régions
6.2.1 Vlaanderen 6.2.1 Communauté flamande
Begroten is en blijft keuzes maken en prioriteiten stellen.
Dat is geen evidentie omdat er altijd budgettaire
uitdagingen zijn en de maatschappelijke noden blijven
groot. Als Vlaamse Regering kiezen we ervoor om de
beschikbare middelen doelgericht in te zetten. Maar we
kijken ook kritisch naar de Vlaamse uitgaven. Welke
activiteiten en output of prestaties leveren we met het
Vlaamse beleid? Zijn de huidige maatregelen nog
relevant? Zijn er andere beleidsopties die we moeten
overwegen?
Établir un budget nécessite de faire des choix et de fixer
des priorités et il en sera toujours ainsi. Ce n’est pas
une tâche facile car il y a toujours des défis budgétaires
et les besoins sociétaux restent importants. En tant que
gouvernement flamand, nous décidons d’exploiter les
ressources disponibles de manière ciblée. Nous
portons néanmoins aussi un regard critique sur les
dépenses flamandes. Quelles activités et quels
résultats ou quelles performances la politique flamande
permet-elle d’obtenir? Les mesures actuelles sont-elles
toujours pertinentes? Devons-nous envisager d’autres
options politiques?
Door die oefening nauwgezet uit te voeren knopen we
in 2027 opnieuw aan met een begroting in evenwicht.
Zo blijven we trouw aan het principe om het
begrotingstekort terug te dringen en de toekomstige
generaties niet op te zadelen met de factuur.
En menant cet exercice à bien, nous entamerons
l’année 2027 avec un budget en équilibre. Nous restons
ainsi fidèles au principe de réduction du déficit
budgétaire et nous ne faisons pas payer la facture aux
générations futures.
Grafiek 1: evolutie vorderingensaldo Graphique 1: évolution solde nominal
Het vorderingentekort op de Vlaamse begroting in 2024
wordt geraamd op 3,7 miljard EUR (incl. bouwkosten
Oosterweel en het relanceplan Vlaamse Veerkracht):
Le déficit budgétaire flamand en 2024 est estimé à 3,7
milliards EUR (en ce compris les frais de construction
de l’Oosterweel et le plan de relance « Vlaamse
Veerkracht ») :
-4,0
-3,0
-2,0
-1,0
0,0
1,0
2,0
2024 2025 2026 2027 2028
Politiek begrotingssaldo correctie Oosterweel & relanceplan VV
| 21/51
Tabel 10: vorderingensaldi Vlaanderen Tabel 10 : soldes de financement Flandre
De Vlaamse Regering voorziet nieuw beleid in 2024. Dit
omvat 472,4 miljoen EUR vastleggings- en 322,9
miljoen EUR vereffeningskredieten die volgen uit de
uitvoering van het Regeerakkoord en bijkomend 1,4
miljard EUR vastleggingskredieten en 1,0 miljard
EURvereffeningskredieten aan nieuwe
beleidsimpulsen.
Le Gouvernement flamand prévoit une nouvelle
politique en 2024. Celle-ci comprend 472,4 millions
EUR en crédits d'engagement et 322,9 millions EUR en
crédits de liquidation issus de la mise en œuvre de
l’accord de gouvernement, auxquels viennent s’ajouter,
pour 2023, 1,4 milliard EUR en crédits d’engagement et
1,0 milliard EUR en crédits de liquidation pour de
nouvelles impulsions politiques.
Daarnaast is er ook het terugdraaien van eenmalig
nieuw beleid, beslist bij de begrotingsopmaak 2023. Die
eenmalige maatregelen waren gericht op
crisisondersteuning voor de gezinnen, bedrijven en
gesubsidieerde entiteiten in het kader van de
energiecrisis (bv. energiecompensatie
gemeenschapsinstellingen of toepassing tijdelijk
staatssteunkader).
Par ailleurs, il y a aussi l’arrêt des nouvelles politiques
de soutien temporaire, décidée lors de la confection du
budget 2023. Ces mesures uniques étaient axées sur
le soutien aux ménages, aux entreprises et aux entités
subventionnées dans le contexte de la crise
énergétique (par exemple, la compensation
énergétique pour les institutions communautaires ou
l’application de l’encadrement temporaire en matière
d'aides d’État).
De afgelopen jaren heb ik als minister van Begroting,
samen met het departement Financiën en Begroting,
werk gemaakt van een geïnformeerde begroting. Vanaf
de begrotingsopmaak 2024 introduceren we daarom
prestatie-informatie in de beleids- en
begrotingstoelichtingen. Die informatie moet toelaten
om meer context en informatie te geven bij het Vlaamse
beleid, de doelstellingen en het budgettaire plaatje. Mijn
wens is dat de prestatie-informatie en indicatoren op
termijn fungeren als knipperlichten voor het Vlaamse
beleid.
Au cours de ces dernières années, en tant que ministre
du budget, j’ai travaillé avec le département des
Finances et du Budget à l'élaboration d'un budget
éclairé. À partir de la confection du budget 2024, nous
introduirons donc des informations relatives aux
performances dans les ‘beleids- en
begrotingstoelichtingen’.). Ces informations devraient
permettre de fournir davantage de contexte et
d'informations sur la politique, les objectifs et la
situation budgétaire de la Flandre. Je souhaite que les
informations et les indicateurs de performance servent,
à terme, de système d’avertissement pour la politique
flamande.
| 22/51
6.2.2 Duitstalige Gemeenschap 6.2.2 La communauté
germanophone
Het begrotingsbeleid van de Duitstalige Gemeenschap
kadert zowel in het begrotingsbeleid van België, dat als
hoofddoelstelling de vermindering van de tekorten
beoogt, als in de context van de Europese
verplichtingen die voortvloeien uit de programma's sixpack en two-pack.
La politique budgétaire de la Communauté
germanophone s’inscrit dans le cadre de la politique
budgétaire de la Belgique avec comme objectif principal
la réduction des déficits et dans le contexte des
obligations européennes résultant des programmes
Six-Pack et Two-Pack.
Begroting 2023 en komende jaren Budget 2023 et années à venir
De begroting van de Duitstalige Gemeenschap
ondervindt een zware impact van de verschillende
globale crisissen. De hogere inflatie, de daaruit
voortvloeiende loonindexeringen, de hoge
energiekosten en de Oekraïnecrisis brengen
bijkomende uitgaven van meer dan 300 miljoen EUR
met zich mee over de komende 10 jaar. Met name
verschillende opeenvolgende verhogingen met 15% in
totaal van de subsidies aan de non-profitsector en van
de subsidies aan de sector van de ouderenzorg, die
leiden tot bijkomende kosten van 70 miljoen EUR over
deze legislatuurperiode.
Les crises globales cumulatives impactent lourdement
le budget de la Communauté germanophone. L’inflation
accrue, les indexations des salaires qui en découlent,
les frais énergétiques élevés et la crise ukrainienne
entrainent des dépenses supplémentaires de plus de
300 Millions EUR sur les 10 prochaines années.
Notamment plusieurs augmentations successives de
15% au total des subsides au secteur non marchand et
des subsides au secteur des soins aux personnes
âgées entrainant des coûts supplémentaires de 70
millions EUR sur cette période de législature.
Daarbij komt nog dat het jaar 2023 gekenmerkt werd
door talrijke one-shots en uitzonderlijke uitgaven om
technische redenen gelinkt aan de budgettaire
boekhouding. Zo betaalt de Duitstalige Gemeenschap
al haar PPS’en in 2023 integraal terug.
A cela vient se rajouter que l’année 2023 a été
caractérisée par de nombreux one-shots et dépenses
exceptionnelles pour des raisons techniques de
comptabilisation budgétaire. Ainsi la Communauté
germanophone rembourse intégralement en 2023
l’ensemble de ses PPP.
Om vanaf 2025 een begrotingsevenwicht te bereiken
door investeringen te neutraliseren en om een
begrotingsevenwicht volgens de ESR-normen (zonder
investeringen te neutraliseren) te bereiken vanaf 2029
voert de Duitstalige Gemeenschap drastische
bezuinigingen door:
Afin de parvenir à un équilibre du budget à partir de
2025 en neutralisant des investissements et d’atteindre
un équilibre budgétaire selon les normes SEC (sans
neutraliser des investissements) à partir de 2029 la
Communauté germanophone recoure à des coupes
budgétaires drastiques :
Het vertrek van personeel zal niet meer gecompenseerd
worden door aanwervingen, wat geleidelijk aan zal
leiden tot een inkrimping van het personeelsbestand bij
de centrale administratie en vanaf 2024 ook bij de
instellingen van openbaar nut. Ook worden de statutaire
benoemingen opgeschort, waardoor bijkomende kosten
worden vermeden bij de instellingen van openbaar nut.
De verloning van de ministers werd met 8% verlaagd,
waardoor hun lonen nu lager liggen dan die van de
topmanagers van de administratie.
Les départs en personnel ne seront plus compensés
par des embauches entrainant progressivement une
diminution des effectifs à l’administration centrale et à
partir de 2024 aussi au niveau des organismes d’intérêt
publics. Les nominations statutaires sont suspendues
également évitant des coûts supplémentaires dans les
organismes d’intérêt publics. La rémunération des
Ministres a été diminuée de 8%, leurs salaires se
trouvent ainsi inférieurs à ceux des hauts dirigeants de
l’administration.
De Duitstalige Gemeenschap voert een prudent
schuldbeleid, met terugbetalingsannuïteiten van 11%
ten opzichte van haar jaarlijkse inkomstenvolume,
leningen niet meegerekend.
La Communauté germanophone mène une politique
prudente en matière d’endettement avec des annuités
de remboursement de l’ordre de 11% par rapport à son
volume de recettes annuel hors emprunts.
Ter herinnering: de Duitstalige Gemeenschap heeft in
2018, 2019 en 2020 een ESR-evenwicht bereikt. Voor
de coronacrisis had de Duitstalige Gemeenschap dus
een begrotingsevenwicht. Tot 2020 heeft de Duitstalige
Gemeenschap nooit gebruikgemaakt van de techniek
van neutralisering van investeringen. Ten gevolge van
Pour rappel, la Communauté germanophone est
parvenue à un équilibre SEC en 2018, 2019 et 2020. La
Communauté germanophone était donc à l’équilibre
budgétaire avant la crise Corona. Jusque 2020 la
Communauté germanophone n’a jamais recouru à la
technique de neutralisation d’investissements. Dû aux
| 23/51
de voormelde crisissen heeft de regering besloten om
een groot deel van haar infrastructuurinvesteringen tot
2028 te neutraliseren, zoals de andere Belgische
entiteiten al enige tijd doen.
crises susmentionnées le gouvernement a décidé de
neutraliser jusque 2028 une grande partie de ses
investissements en infrastructures, comme le font
depuis un certain temps les autres entités du pays.
Het ESR-tekort voor 2023 bedraagt -196,4 miljoen EUR
en dat voor 2024 bedraagt -150,7 miljoen EUR, zonder
neutraliseringen van investeringen van 135,6 miljoen in
2023 en van 114,2 miljoen in 2024.
Le déficit SEC 2023 s’élève à -196,4 millions EUR et
celui de 2024 à -150,7 millions EUR sans
neutralisations d’investissements de 135,6 millions en
2023 et de 114,2 millions en 2024.
Ondanks de verschillende crisissen die we meemaken,
blijft het meerjarige begrotingsbeleid van de Duitstalige
Gemeenschap zich richten op het begrotingstraject
waartoe de Duitstalige Gemeenschap zich verbonden
heeft in het Stabiliteitsprogramma 2023-2026.
Malgré les crises cumulatives que nous traversons la
politique budgétaire pluriannuelle de la Communauté
germanophone continue à s’orienter à la trajectoire
budgétaire à laquelle elle s’est engagée dans le
Programme de Stabilité 2023-2026.
6.2.3 Federatie Wallonië-Brussel 6.2.3 Fédération WallonieBruxelles
Op vrijdag 6 oktober 2023 heeft de regering van de
Federatie Wallonië-Brussel (FWB) de belangrijkste
maatregelen van haar ontwerpbegroting voor 2024
bekendgemaakt. Dat zal waarschijnlijk een ESR-tekort
van -993 miljoen € opleveren.
Le vendredi 6 octobre 2023, le Gouvernement de la
Fédération Wallonie-Bruxelles (FWB) a annoncé les
principales mesures de son projet de budget pour
l’année 2024. Celui-ci devrait aboutir à un déficit SEC
de - 993 millions €.
We herhalen nog even dat de ontvangsten van de FWB
bijna volledig (97%) afkomstig zijn van dotaties van de
federale overheid in toepassing van de bijzondere
financieringswet. In 2024 zijn deze met name
gebaseerd op een groeiprognose van het bbp met
+1,3% en op een inflatievooruitzicht van 4,1%.
Pour rappel, les recettes de la FWB proviennent en
quasi-totalité (97%) de dotations versées par le Pouvoir
fédéral en application de la Loi spéciale de
financement. En 2024, celles-ci se basent notamment
sur une prévision de croissance du PIB de +1,3% et sur
une prévision d’inflation de 4,1%.
De verslechtering van het tekort tussen 2023 en 2024
valt vooral te verklaren door niet-structurele
ontvangsten in 2023 die aanzienlijk kleiner worden in
2024 ten gevolge van de toepassing van de bijzondere
financieringswet. Deze ontvangsten bestaan uit de
regularisaties van definitieve ontvangsten gerelateerd
aan vorige jaren. In 2023 zou de FWB 468 miljoen €
moeten ontvangen gerelateerd aan een onderschatting
van de in 2022 gestorte ontvangsten. In 2024 zou deze
onderschatting nog 21 miljoen € bedragen.
La dégradation du déficit entre 2023 et 2024 s’explique
notamment du fait de recettes non-structurelles en
2023 qui se réduisent fortement en 2024, suite à
l’application de la Loi spéciale de Financement. Ces
recettes sont constituées des régularisations de
recettes définitives liées d’année antérieures ; en 2023,
la FWB devrait recevoir 468 millions € liés à une sousestimation des recettes versées en 2022. En 2024,
cette sous-estimation ne s’élèverait plus qu’à 21
millions €.
Zonder rekening te houden met deze correcties zou de
stijging van de ontvangsten (+5,1%) hoger liggen dan
de groei van de uitgaven (+3,4%).
Sans tenir compte de ces corrections, l’augmentation
des recettes (+5,1%) serait supérieure à la croissance
des dépenses (+3,4%).
De uitgaven van de FWB bestaan voornamelijk uit de
wedden van het onderwijspersoneel en financieringen
voor de verschillende onderwijsniveaus, waarvan de
berekening bij decreet is vastgelegd.
Les dépenses de la FWB sont principalement
constituées des traitements du personnel de
l’Enseignement et de financements pour les différents
niveaux d’enseignement dont le calcul est fixé par
décret.
Voorts zal de voortzetting van initiatieven die de
regering reeds nam, worden opgenomen in deze
uitgaven in 2024: de herfinanciering van de jeugdsector
(+12,5 miljoen € in 2024), de herfinanciering van het
hoger onderwijs (+10 miljoen € in 2024), de verdere
uitvoering van het plan voor investeringen in
schoolgebouwen ten belope van 1 miljard €. Om de
energietransitie op te vangen heeft de regering voorts
Ces dépenses en 2024 intègreront par ailleurs la
poursuite d’initiatives déjà menées par le
Gouvernement : le refinancement du secteur de
l’Enfance (+12,5 millions € en 2024), le refinancement
de l’Enseignement supérieur (+10 millions € en 2024),
la poursuite de la mise en œuvre du plan
d’investissement dans les bâtiments scolaires d’un
milliard €. Pour faire face à la transition énergétique, le
| 24/51
besloten om van start te gaan met de financiering van
een masterplan voor de niet-schoolse infrastructuren
van de FWB ten dienste van de klimaatransitie en de
burger (jeugdzorg, sport, cultuur enz.) voor een bedrag
van 30 miljoen € per jaar vanaf 2023. Bovendien werd
de provisie om de energieprijzencrisis op te vangen, die
85 miljoen bedroeg in de begroting 2023 (en 65 miljoen
in de begroting 2022), niet vernieuwd in de initiële
begroting 2024.
Gouvernement a par ailleurs décidé d’initier le
financement d’un masterplan pour les infrastructures
non-scolaires de la FWB au service de la transition
climatique et des citoyens (aide à la jeunesse, sport,
culture, etc.) d’un montant de 30 millions € annuels à
partir de 2023. Par ailleurs, la provision pour faire face
à la crise du coût de l’énergie, qui s’élevait à 85 millions
au budget 2023 (et 65 millions au budget 2022), n’a pas
été reproduite à l’initial 2024.
Tot slot heeft de regering voorts besloten om
verschillende spendingreviewprojecten te starten met
betrekking tot verschillende bevoegdheden (onderwijs,
jeugdzorg, cultuur, sport). Voor het eerst komen deze
projecten voort uit voorstellen van de administraties en
zullen ze de komende maanden gecoördineerd worden
door een nieuwe cel van de begrotingsadministratie.
Enfin, afin de renforcer l’efficience des dépenses de la
FWB, le Gouvernement a par ailleurs décidé de lancer
plusieurs projets de revue de dépenses dans plusieurs
compétences (enseignement, aide à la jeunesse,
culture, sport). Pour la première fois, ces projets sont
issus de propositions des administrations, et seront
coordonnées dans les prochains mois par une nouvelle
cellule de l’administration du budget.
6.2.4Het Waals Gewest 6.2.4Région wallonne
De voorbereiding van de begroting 2024 van het Waals
Gewest maakt deel uit van een bijzondere legislatuur
die het hoofd moest bieden aan: de onzekerheid in
verband met de COVID-crisis en het voortduren ervan,
de nog altijd aanwezige gevolgen van de
overstromingen, de oorlog in Oekraïne en de gevolgen
ervan op het vlak van inflatie en energieprijzen.
L’élaboration du budget 2024 de la Région wallonne
s’est inscrit dans la suite d’une législature particulière
qui a dû faire face : à l’incertitude liée à la crise de la
COVID et sa persistance, aux conséquences toujours
prégnantes des inondations, à la guerre en Ukraine et
ses conséquences en termes d’inflation et de prix de
l’énergie.
De regering heeft resoluut actie ondernomen om deze
uitdagingen aan te gaan en heeft hiervoor aanzienlijke
financiële middelen beschikbaar gesteld. Dit door zich
aan te passen aan de huidige context en middelen te
herschikken. Tegelijkertijd heeft de regering zich
zorgvuldig voorbereid op de toekomst door essentiële
strategische investeringen te doen.
Le gouvernement a veillé à répondre de manière
déterminée à ces différents défis et a dégagé des
enveloppes conséquentes pour se faire. En s’adaptant
au contexte actuel et en réorientant les moyens. Dans
le même temps, le gouvernement a veillé à préparer
l’avenir en réalisant les investissements stratégiques
indispensables.
Net als in de begrotingsjaren 2022 en 2023 heeft de
Waalse regering haar doelstellingen bepaald in
volledige overeenstemming met de aanbevelingen van
de Commissie Externe Schuld, die haar
werkzaamheden in maart 2023 heeft bijgewerkt en haar
aanbevelingen heeft gehandhaafd. De rode draad
doorheen het werk van de regering blijft dus de
houdbaarheid van de Waalse schuld. Het is de plicht
van het Gewest om solidair te zijn met de toekomstige
generaties, die niet de last van een verpletterende
schuld mogen dragen. Ter herinnering, naar aanleiding
van de aanbevelingen van de deskundigen van de
Schuldcommissie heeft de Waalse regering in april
2022 een cumulatieve structurele inspanning
afgesproken om het tekort terug te brengen tot 1% van
de inkomsten (minimaal 150 miljoen per jaar).
Ainsi, à l’instar des exercices budgétaires de 2022 et
2023, le GW a déterminé ses objectifs en s’inscrivant
pleinement dans les recommandations de la
commission externe de la dette qui a actualisé ses
travaux en mars 2023 en maintenant ses
recommandations. Le fil rouge du travail
gouvernemental reste donc la soutenabilité de la dette
wallonne. Il est du devoir de la Région d’être solidaire
des générations futures qui ne doivent pas porter le
poids d’une dette paralysante. Pour rappel, suivant en
cela les recommandations des experts de la
Commission de la Dette, un effort structurel cumulatif
de réduction du déficit à 1% des recettes (au minimum
150 millions par an) a été acté par le Gouvernement
wallon en avril 2022.
Voor 2024 heeft de regering beslist om de jaarlijkse
structurele inspanning te verhogen tot nog eens 100
miljoen EUR. Er is dus een cumulatief structureel tekort
van 500 miljoen EUR vastgesteld naar aanleiding van
de begrotingsoefeningen 2022, 2023 en 2024. Naar
Pour 2024, le gouvernement a décidé de porter l’effort
annuel structurel à 100 millions EUR supplémentaire.
500 millions EUR structurels cumulatifs sont donc
désormais identifiés suite aux exercices 2022, 2023 et
2024. En suite de l’exercice Budget base zéro et
| 25/51
aanleiding van de "zero-based budget exercise" en in
overeenstemming met de door de Europese Commissie
gesteunde spending review, zijn ook drie onderwerpen
voor spending reviews geselecteerd voor 2024.
conformément au volet Spending Review soutenu par
ailleurs par la Commission Européenne, trois sujets de
revues des dépenses ont également été sélectionnés
pour l’année 2024.
Daarnaast zijn de financieringsvereisten voor 2024
teruggebracht tot een niveau waarop de aanbevelingen
van de Regional Treasury Board kunnen worden
opgevolgd, waarbij het maximale bedrag dat op de
markten moet worden gefinancierd wordt beperkt tot 2,5
miljard EUR.
Par ailleurs, les besoins de financements 2024 ont pu
être réduits à un niveau permettant de suivre les
recommandations du Conseil Régional du Trésor
limitant le montant maximum à financer sur les marchés
à 2,5 Milliards EUR.
De strategie om terug te keren naar een duurzaam
schuldpad, zoals aangenomen door de regering, zal op
lange termijn brutale bezuinigingen vermijden die de
groei zouden benadelen, de sociale ongelijkheden
zouden vergroten en de noodzakelijke investeringen in
de klimaattransitie in gevaar zouden brengen.
La stratégie de retour à une trajectoire de dette
soutenable tel qu’adoptée par le gouvernement évitera,
à terme, une austérité brutale qui pénaliserait la
croissance, augmenterait les inégalités sociales et
mettrait en péril les nécessaires investissements dans
la transition climatique.
Ten gevolge van het conclaaf over de initiële begroting
2024 is het ESR-saldo sinds 2022 gestaag verbeterd tot
een niveau van -2,21 miljard EUR.
Suite au conclave du budget initial 2024, le solde SEC
est en amélioration continue depuis 2022 et atteint un
niveau de -2,21 milliards EUR.
Bij de belangrijke uitgaven van Wallonië in 2024
vermelden we de zeer grote bedragen die worden
besteed aan de verschillende crisissen die zich
momenteel voordoen, namelijk Covid, de
overstromingen, de gevolgen van de crisis in Oekraïne,
alsook de middelen die worden uitgetrokken voor het
noodzakelijke herstel.
Parmi les dépenses importantes de la Wallonie en
2024, il convient de relever les montants très importants
consacrés aux différentes crises actuellement
traversées à savoir la Covid, les Inondations, les
conséquences de la crise en Ukraine mais aussi les
moyens destinés à la nécessaire Relance.
Als deze uitgaven van het ESR-vorderingensaldo
worden afgetrokken, is het overheidstekort (exclusief
Covid, de overstromingen en het herstel, Oekraïne en
energie) onder controle en in lijn met de oorspronkelijke
prognoses voor 2020-2024.
En déduisant ces dépenses du solde de financement
SEC, le déficit public (hors Covid, Inondations et
Relance, Ukraine et énergie) est maîtrisé et conforme
aux projections initiales 2020-2024.
Tabel 11: vorderingensaldi Waals Gewest Tableau 11: soldes de financement Région
wallonne
| 26/51
6.2.5 Het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest
6.2.5 Région de BruxellesCapitale
In de afgelopen 3 jaar werden we geconfronteerd met 3
crisissen met telkens een aanzienlijke impact op de
economie, alsook op de publieke financiën. Na de covidpandemie, volgde de Russische invasie in Oekraïne die
een verdere opwaartse druk zette op de reeds
toenemende inflatie, de groeivooruitzichten temperde
en een vluchtelingenstroom op gang bracht. Tenslotte
bracht de verstoring van de gasvoorziening ook een
energiecrisis op gang.
Au cours des trois dernières années, nous avons été
confrontés à trois crises, chacune ayant un impact
significatif sur l'économie et les finances publiques. La
pandémie de grippe aviaire a été suivie de l'invasion de
l'Ukraine par la Russie, qui a exercé une pression
supplémentaire sur une inflation déjà en hausse,
assombri les perspectives de croissance et provoqué
un afflux de réfugiés. Enfin, les perturbations de
l'approvisionnement en gaz ont également déclenché
une crise énergétique.
Na de budgettaire impact van de crisissen de afgelopen
jaren, zet de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest voor 2024 terug een grote stap richting een
begroting in structureel evenwicht. Over verschillende
beleidsdomeinen heen wordt er een besparing
doorgevoerd op de structurele uitgaven van 179 mio
EUR. Daarnaast worden enkele fiscale ontvangsten
hervormd, wat een positief effect heeft op de begroting
ten belope van 39 mio EUR in 2024.
Après l'impact budgétaire des crises de ces dernières
années, le gouvernement de la Région de BruxellesCapitale fait un grand pas vers un budget
structurellement équilibré d'ici 2024. Dans différents
domaines politiques, des économies de 179 millions
EURs seront réalisées sur les dépenses structurelles.
En outre, certaines recettes fiscales seront réformées,
ce qui aura un impact positif sur le budget à hauteur de
39 millions EURs en 2024.
Ondanks een grote besparingsoefening, pakt de
Regering de problemen aan waarmee het Brussel
Hoofdstedelijk Gewest momenteel geconfronteerd
wordt . Zo wordt er 43 mio vrijgemaakt voor de opvang
van vluchtelingen en wordt er geïnvesteerd in de
veiligheidsproblematiek van de metrostations.
Malgré un exercice d'austérité majeur, Le
gouvernement s'attaque aux problèmes auxquels la
Région de Bruxelles-Capitale est actuellement
confrontée. Par exemple, 43 millions EURs seront
libérés pour l'accueil des réfugiés et des
investissements seront réalisés dans la sécurité des
stations de métro.
Teneinde duurzame inclusieve groei te faciliteren blijft
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest daarnaast ook
investeren in mobiliteit, sociale huisvesting, het
werkgelegenheidsbeleid en de uitvoering van het
klimaatplan.
Afin de favoriser une croissance durable et inclusive, la
Région de Bruxelles-Capitale continue également
d'investir dans la mobilité, le logement social, la
politique de l'emploi et la mise en œuvre du plan climat.
De Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
houdt bij de aftoetsing van de begrotingsdoelstelling
geen rekening met enkele strategische duurzame
investeringsuitgaven die een significante economische
impact hebben. De strategische investeringen werden
duidelijk afgebakend en er werd hiervoor een concreet
meerjarig traject afgesproken (gemiddeld 464 mio EUR
voor de resterende jaren van de huidige legislatuur), dat
nauwgezet gemonitord wordt. Voor 2024 gaat het over
een budget van 461 mio EUR. Het grootste deel van dit
budget wordt voorbehouden voor de uitbreiding van het
metronetwerk, zware elektrische uitrusting voor de
metro om de veiligheid en performantie van het net te
garanderen, de uitbreiding van het tramnetwerk en de
elektrificatie van de busvloot.
Le gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale
ne tient pas compte de certaines dépenses
stratégiques d'investissement durable qui ont un impact
économique significatif lorsqu'il plafonne l'objectif
budgétaire. Les investissements stratégiques ont été
clairement définis et une trajectoire pluriannuelle
concrète a été convenue à cet effet (464 millions EURs
en moyenne pour les années restantes de la législature
actuelle), qui fait l'objet d'un suivi attentif. Pour 2024, il
s'agit d'un budget de 461 millions EURs. La majeure
partie de ce budget est réservée à l'extension du réseau
de métro, à l'équipement électrique lourd du métro pour
garantir la sécurité et la performance du réseau, à
l'extension du réseau de tram et à l'é
This type of typing test is perfect for schools. If you are a teacher and your want to prepare a typing lesson for your student, you can create one here and then send the page to your students. They will each be able to work on the text you have provided. If you are looking for a more complete solution, with lessons and monitoring of each student progress, try Typing School.
Terugblik op 2023 en vooruitzicht voor 2024-2025
De Belgische economie in een internationaal perspectief
2023 was een jaar van sterk uiteenlopende economische groei in de grote economieën wereldwijd. De economie van de eurozone had nog te lijden onder de naweeën van de energieprijsschok uit 2022. Dat resulteerde in een stagnerende economie, met voor 2023 een reële bbp-groei van amper 0,5%, komende van 3,4% in 2022. Vooral de Duitse economie, in het bijzonder de industrie, ging nog door zwaar weer. De Amerikaanse economie, gesteund door een erg veerkrachtige consument, had veel minder last van die naweeën en boekte in 2023 een jaargroei van 2,5% (1,9% in 2022). In China heerste er bij het jaarbegin nog groeioptimisme nadat de beperkende Covid-maatregelen werden losgelaten, maar ontgoochelde de economische activiteit verder in het jaar als gevolg van een zwak consumentenvertrouwen en een uitbreidende vastgoedcrisis. Per saldo lag de jaargemiddelde Chinese groei in 2023 nog iets boven 5%, tegenover 3% in 2022.
Zowel in de VS als in Europa daalde de inflatie aanzienlijk in 2023 als gevolg van het feit dat de hoge energieprijzen van 2022 in de loop van 2023 geleidelijk uit de vergelijkingsbasis van de jaar-op-jaar inflatie verdwenen (de zogenoemde basiseffecten). Ook de onderliggende kerninflatie (exclusief energie- en voedingsprijzen) droeg naar het einde van 2023 bij tot het desinflatoire pad. Gemiddeld bedroeg de algemene inflatie in 2023 in de VS en de eurozone respectievelijk nog 4,1% en 5,5%, komende van 8,0% en 8,4% in 2022. Aan die desinflatie op automatische piloot komt nu stilaan een einde. Maar de terugloop van de inflatie wereldwijd, en de afzwakking van de inflatoire impulsen, brachten de verwachte koerswending in het monetaire beleid. De centrale banken zijn gestopt hun beleidstarieven te verhogen. De beleidsrente van de Fed bereikte in juli de band tussen 5,25% en 5,50%, waarna de ECB in september haar depositorente een laatste maal verhoogde tot 4%.
Belgische economie hield goed stand
De Belgische economie toonde in 2023, in tegenstelling tot de Europese, heel wat veerkracht en heeft de energiecrisis van een jaar eerder goed verteerd. De kwartaalgroei veerde op bij het jaarbegin en bleef het hele jaar door relatief stevig. Per saldo werd in 2023 nog een behoorlijke jaargroei van 1,5% opgetekend, tegenover 3,0% in 2022. Dat was zowel te danken aan de particuliere consumptie, die steun kreeg van de automatische loonindexatie en een robuuste arbeidsmarkt, als aan de bedrijfsinvesteringen, terwijl de netto-uitvoer op de groei heeft gewogen. Opmerkelijk is dat België een van de weinige EU-landen is die geen enkel negatief kwartaalgroeicijfer lieten optekenen sinds begin 2022. Vanuit een iets langer perspectief bekeken, lag de economische activiteit in België eind 2023 5,5% boven het niveau van vóór de pandemie (eind 2019), tegenover 3,0% in de eurozone.
De nog relatief goede algemene prestatie neemt niet weg dat het ondernemersvertrouwen in de loop van 2023 ook in België verslechterde door de verzwakking van de internationale handel, de hogere financieringskosten en de toegenomen (geopolitieke) onzekerheid. Vooral industriële ondernemingen kampten met een toenemend vraagtekort, meer bepaald zwakke uitvoerbestellingen. In de bouw keken ondernemingen aan tegen een behoorlijke afkoeling van de woningmarkt. De hogere rente remde de woninginvesteringen van de Belgische gezinnen fel af. De Belgische woningprijzen bleven in 2023 niettemin verrassend veerkrachtig, met nog een gemiddelde prijsstijging van zo’n 2% tegenover een jaar eerder.
De Belgische economische groei was bovendien bijzonder arbeidsintensief. De netto-jobcreatie in België verzwakte in 2023, maar bleef positief. Eind 2023 lag de werkgelegenheid bijna 1% hoger dan een jaar eerder. De werkloosheidsgraad bleef stabiel tussen 5,5-6,0%. De vacaturegraad topte af maar bleef wijzen op arbeidskrapte. De inflatie (volgens de geharmoniseerde HICP-index) liep door de kelderende energie-inflatie fel terug en belandde eind 2023 zelfs even in negatief territorium. De gemiddelde inflatie voor heel 2023 bedroeg 2,3%, wat lager is dan het eurozone-cijfer (5,5%) en een forse terugval tegenover het historische hoge 10,3%-gemiddelde in 2022. De kerninflatie viel ook terug maar bleef met circa 5% op het jaareinde wel nog erg hoog en ook ruim boven die in de eurozone (3,4%). Eind 2023 vertoonde circa één op de drie goederen en diensten in de HICP-korf nog prijsstijgingen van 6% of meer (jaar-op-jaar).
Wereldeconomie trekt (zeer) geleidelijk aan in 2024
Een herstel van de wereldeconomie trekt zich in 2024 geleidelijk op gang. Het strakke monetaire beleid en de Chinese vastgoedcrisis blijven nog even op de groei wegen en houden die onder het potentiële niveau, vooral in de eerste jaarhelft. De geleidelijke versoepeling van het monetaire beleid later in het jaar en de catch-up in de reële lonen doen de groei in de tweede jaarhelft weer langzaam aantrekken. Die groei-impulsen komen echter te laat op het jaar om van 2024 nog een sterk economisch jaar maken. KBC Economics verwacht dat de VS-economie in 2024 dankzij de opnieuw soepelere monetaire voorwaarden een groei van 1,2% kan aanhouden en in 2025 kan terugkeren naar een meer gezonde groei van 2,0%. In de eurozone zou de bbp-groei in 2024, net als in 2023, beperkt blijven tot 0,5% om in 2025 op te lopen tot 1,3%. In het bijzonder de ongunstige ontwikkelingen in de Duitse economie temperen de verwachtingen. De Chinese economie blijft voor grote uitdagingen staan, door de aanhoudende gevolgen van de crisis in de vastgoedsector. We zien de Chinese groei in 2024 en 2025 stranden op 4,3% respectievelijk 4,2%.
Een versoepelingsgolf dient zich aan. KBC Economics verwacht dat de Fed en de ECB in 2024 vijf renteverlagingen zullen doorvoeren, te beginnen in het tweede kwartaal. Gemiddeld zou de inflatie in 2024 in de VS en de eurozone nog respectievelijk 2,1% en 2,8% bedragen. De belangrijkste beleidsuitdaging voor 2024 is een evenwicht vinden tussen een voldoende restrictief (monetair) beleid voeren om de inflatie duurzaam tot de 2%-doelstelling terug te brengen enerzijds, en een ernstige recessie vermijden anderzijds. Hoe snel de inflatie opnieuw de doelstelling van de Fed en ECB zal bereiken, hangt ervan af of, en in welke mate, zich nieuwe inflatie-impulsen zullen voordoen. Met name de diensteninflatie blijft gevoelig voor nog steeds sterk stijgende lonen, terwijl voor circa de helft van de werknemers in de eurozone nieuwe loononderhandelingen plaats vinden in de eerste jaarhelft van 2024. De uitkomst daarvan zou in theorie de verdere inflatieafkoeling kunnen bemoeilijken.
Belgische groei langzaam naar potentieel tempo
De vertrouwensindicatoren veerden eind 2023 op. Het vertrouwen van Belgische consumenten steeg in december tot ruim boven zijn langetermijn gemiddelde, maar verzwakte in januari 2024 wel terug wat. Het hoge vertrouwensniveau wijst erop dat de private consumptie allicht nog altijd vrij dynamisch is. Het producentenvertrouwen blijft minder optimistisch en ligt onder het langetermijn gemiddelde. Het valt niettemin op dat het vertrouwen vooral in de dienstverlening aan bedrijven recent fors is verbeterd. In de verwerkende nijverheid en de bouw bleef de opleving veel beperkter. Bedrijven in de industrie blijven als gevolg van de zwakke internationale conjunctuur kampen met zwakke uitvoerbestellingen. Het vrij sombere internationale klimaat impliceert een zwakke vraag door de handelspartners van België. De eerste tekenen van verbetering in de bouw kunnen erop wijzen dat de afkoeling van de Belgische woningmarkt aan het afzwakken is.
KBC Economics gaat ervan uit de Belgische bbp-groei in 2024 zal uitkomen op 0,9%. Dat is lager dan de meest recente prognose van de NBB (1,4%) en EC (1,4%) maar meer in lijn met die van de OESO (1,1%) en het IMF (0,9%). Voor 2025 voorspellen we een groei van 1,1%, in lijn de voorspellingen van de NBB en het IMF (beide 1,2%) maar lager dan die van de EC en de OESO (beide 1,5%). De Belgische groei zal volgens ons worden afgeremd door een aanhoudend tekort aan arbeidskrachten en een gebrek aan structurele hervormingen, maar zal geleidelijk terugkeren naar zijn potentiële tempo van zo’n 1,3% tegen 2026. De Belgische arbeidsmarkt blijft vrij krap. De Belgische vacaturegraad nam sinds de piek in 2022 wat af, maar is wel nog altijd een van de hoogste in de EU. De werkloosheidsgraad zal de komende jaren allicht dicht bij zijn huidige niveau van circa 5,5% blijven.
Inflatie wordt opnieuw meer onvoorspelbaar. Verwacht wordt dat de energie-inflatie de komende maanden niet langer de drijvende kracht zal zijn achter de algemene Belgische (des)inflatie, grotendeels doordat de effecten van de energiesteunmaatregelen zullen wegebben. KBC Economics ziet de gemiddelde inflatie in België in 2024 licht stijgen en uitkomen op 3,6%, komende van 2,3% in 2023. Voor 2025 zien we de gemiddelde Belgische inflatie opnieuw dalen naar 2,1%. Naarmate de onderliggende opwaartse kostendruk afneemt, zal ook de onderliggende structurele inflatie (kerninflatie) geleidelijk normaliseren over de voorspellingshorizon.
De voorbije jaren stonden de Belgische overheidsfinanciën onder zware druk door de opeenvolgende crisissen. Uitgedrukt in procent van het bbp daalde de overheidsschuld sterk in 2022 als gevolg van de hoge inflatie, maar het aanhoudend hoge primaire tekort (dat wil zeggen exclusief rentelasten) en een minder schuldvriendelijk macro-klimaat deed de schuldgraad vanaf 2023 opnieuw oplopen. Bij ongewijzigd beleid dreigt de overheidsschuld onhoudbaar te worden. De Belgische overheid staat nu voor de zware taak om de financiën weer op een houdbaar pad te brengen. En het nieuwe Europese begrotingskader dreigt België in een strak saneringskeurslijf te dwingen in de komende jaren. Die sanering is noodzakelijk om ruimte te creëren voor nieuw beleid en om de vele uitdagingen, waaronder de vergrijzing, de klimaatverandering, dalende productiviteitsgroei en de gewijzigde geopolitieke situatie, het hoofd te kunnen bieden.
Onzekerheid en risico's
De hierboven vermelde vooruitzichten voor de wereldeconomie blijven onderhevig aan grote ,vooral neerwaartse risico’s. Die situeren zich de volgende jaren vooral op geopolitiek vlak. Zo kan de oorlog in het Midden-Oosten verder escaleren, wat kan leiden tot verstoringen in de toeleveringsketens en een nieuwe energiecrisis. Recent hebben de raketaanvallen op meerdere commerciële schepen in de Rode Zee de druk op de wereldwijde bevoorradingsketens al verhoogd. Ongeveer 20% van het wereldwijde containervolume passeert via de Rode Zee. Verder zou China de spanningen met Taiwan kunnen laten oplopen in de nasleep van de presidentsverkiezingen in dat land en de VS zou na de presidentsverkiezingen van november een meer protectionistische en isolationistische koers kunnen gaan varen.
Ook voor de Belgische economie blijven de omstandigheden uitdagend. Ondanks de recente ommekeer, blijven vooral de zwakke (vertrouwens-)indicatoren in de industrie en de bouw voor onzekerheid zorgen. Zo zou een aangehouden zwakke economische activiteit bij de handelspartners de Belgische uitvoer blijvend parten kunnen spelen. En omdat de vraagverwachtingen over woningbouw voorlopig zwak blijven zou 2024 voor de bouwsector wel eens opnieuw een moeilijk jaar kunnen worden. Ten slotte houdt een aanslepende regeringsvorming na de verkiezingen van juni 2024 het risico in dat de broodnodige budgettaire sanering en structurele hervormingen worden uitgesteld, met alle gevolgen vandien.
Samengevat
Hoewel groeirisico’s wereldwijd hoog blijven, kijken we uit naar een erg geleidelijk economisch herstel, vooral vanaf de tweede helft van het jaar. Een teruglopende inflatie schept ruimte voor de eerste reeks renteverlagingen vanaf het tweede kwartaal, die op hun beurt de economie kunnen ondersteunen. Het geleidelijke economische herstel wereldwijd opent ook de deur voor een vertraagd herstel van de internationale handel vanaf volgend jaar, die wat steun kan bieden aan de (Europese) industrie. Risico’s zijn eerder neerwaarts gericht. Dé olifant in de kamer blijven de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarbij een herverkiezing van Trump kan werken als een brandversneller in een nu al explosieve geopolitieke context.
drawn# drawn# drawn# drawn# drawn# drawn# drawn# drawn#
FIRST IONISATION ENERGY: the energy required to remove one electron from each atom in one mole of gaseous atoms to form one mole of gaseous 1+ ions. Units are kJmol^-1
SECOND IONISATION ENERGY: the energy required to remove one electron from each ion in one mole of gaseous 1+ ions to form one mole of gaseous 2+ ions. Units are kJmol^-1
SUCCESSIVE IONISATION ENERGY: a measure of the energy required to remove each electron in turn
OXIDATION NUMBER: a measure of the number of electrons that an atom uses to bond with atoms of a different element
OXIDATION: the loss of electrons/an increase in oxidation number
OXIDISING AGENT: a reagent which oxidises another species and is itself reduced
REDUCTION: the gain of electrons/a decrease in oxidation number
REDUCING AGENT: a reagent that reduces another species and is itself oxidised
REDOX: a reaction where both oxidation and reduction take place
DISPROPORTIONATION: a reaction in which one element is simultaneously oxidised and reduced
DISPLACEMENT REACTION: a redox reaction between a halogen and the halide ion of a less reactive halogen in which the halide ion is oxidised by the more reactive halogen
EXOTHERMIC: heat is given out to the surroundings (the reactants lose energy)
ENDOTHERMIC: heat is taken in from the surroundings (the reactants gain energy)
ACTIVATION ENERGY: the minimum energy required to start a reaction by the breaking of bonds
STANDARD CONDITIONS: 100kPa, a stated temperature, usually 298K and all solutions 1.0moldm^-3
(STANDARD) ENTHALPY CHANGE OF REACTION: the enthalpy change that accompanies a reaction in the molar quantities expressed in a chemical equation (all reactants and products in their standard states under standard conditions)
(STANDARD) ENTHALPY CHANGE OF FORMATION: the enthalpy change that takes place when one mole of a compound is formed from its constituent elements (in their standard states under standard conditions)
(STANDARD) ENTHALPY CHANGE OF COMBUSTION: the enthalpy change that takes place when one mole of a substance reacts completely with oxygen (all reactants and products in their standard states under standard conditions)
AVERAGE BOND ENTHALPY: the average enthalpy change that takes place when breaking by homolytic fission one mole of a given type of bond in the molecules of a gaseous species
ENTHALPY CHANGE OF NEUTRALISATION: the energy change that accompanies the neutralisation of an aqueous acid by an aqueous base to form one mole of H2O(l) under standard conditions
CATALYST: increases rate of reaction, remains unchanged at end of reaction
DYNAMIC EQUILIBRIUM: the equilibrium that exists in a closed system when the rate of the forward reaction is equal to the rate of the reverse reaction
LE CHATELIER'S PRINCIPLE: when a system in dynamic equilibrium is subjected to change, the position of equilibrium will shift to minimise the change
I think you're cute
I'll keep you in the cellar
Show you to the children
Kill me after dinner
You're alright
You look like someone I could bury
In the garden
Cover you in diamonds
When I die
And when I die
And when I die
And when I die
I'll dig you up
I'll tear out all your feathers
Cook you in the oven
Burn myself
What is mommy cooking?
She looks like a baby
You love me
Do you love me?
You wanna die
You really wanna see us laughing
At your body
Floating down the river
Baby, you're pathetic
You are god
You are god
You are god
You are god
You are god
You are god
You are god
The first step to making a video game is to brainstorm first. Then do a game design document (GDD). Furthermore, code for the game in addition to making a prototype to find bugs in the game and storyline Inconsistencies. However, before sharing your game anywhere, you need to play the game to see if there are any mistakes. In conclusion, you have to put your game on any platform like the app store so other people can play the game and enjoy it.
The first step in this passage is to brainstorm your ideas and what theme you want to make into a reality. The next step is to document your ideas on your game design document(DDG). Furthermore, you need to code in order for your vision to come to life. In addition to making your code, you will want to make prototypes to see if there are any mistakes in your code. However, before sharing your game with the world you will need to test out the game and play it yourself. In conclusion, you will need to put your game in the appstore for others to play.
Se que te gusto a ti todavia Tres, dos, uno. Standing here in an empty room
I saw you there and my blood ran cold. Take me back to that long September Don't know how I ever let you go. I was young, didn't know 'bout love.You were wild, couldn't get enough. Gave my heart to another lover. Don't know how I ever let you go.
Find me, in another place and time. If only, if only you were mine but I'm already someone else's baby.Guess I had my last chance and now this is our last dance. You fell through the cracks in my hands. Hard to say it's over. But I'm already someone else's (C'mon) Baby, ahh. Baby, ahh. Baby, ahh I'm already someone else's.
All caught up in the way we were I feel your hands getting close to mine. Don't say the words that I love to hear. The beat goes on and I close my eyes. I was young, didn't know 'bout love. You were wild, couldn't get enough let's leave things the way they were. You'll stay with me like a lullaby.
Ey, se que te gusto a ti todavia por mucho que digas. Además puedo ver en tus ojos. Que no sólo quieres quedar como amigos. Tienes mi corazón, eres mi obsesión. Soy tuyo pa' siempre.
Guess I had my last chance and now this is our last dance.You fell through the cracks in my hands. Tell myself be stronger, my heart's like a rubber band and it's such a shame. You'll always be the one who got away. We both know that deep down you feel the same. Hard to say it's over. But I'm already someone else's (C'mon). Baby, ahh (eso no, eso no). Baby, ahh (Mereces mejor).Baby, ahh (Y a tu calor). I'm already someone else's.
Wish I met you at another place and time. If only, if only you were mine. This love story ends for you and I 'Cause I'm already someone else's. Baby, ahh (Contigo otra vez). Baby, ahh (Mereces mucho mejor, mucho mejor). Baby, ahh (Lo que tienes con ella, no es amor). I'm already someone else's.
Baby, ahh (Cada noche más te extraño, cada dia sin ti me hace daño). Baby, ahh (Sabes que mereces mejor, lo que sientes por ella no es amor). Baby, ahh (Por mucho que digas somos más que amigos). I'm already someone else's (Y el tiempo se acaba en cuatro, tres, dos, uno)
Se que te gusto a ti todavia
Tres, dos, uno
Standing here in an empty room
I saw you there and my blood ran cold
Take me back to that long September
Don't know how I ever let you go
I was young, didn't know 'bout love
You were wild, couldn't get enough
Gave my heart to another lover
Don't know how I ever let you go
Find me, in another place and time
If only, if only you were mine
But I'm already someone else's baby
Guess I had my last chance
and now this is our last dance
You fell through the cracks in my hands
Hard to say it's over
But I'm already someone else's (C'mon)
Baby, ahh
Baby, ahh
Baby, ahh
I'm already someone else's
all caught up in the way we were
I feel your hands getting close to mine
Don't say the words that I love to hear
The beat goes on and I close my eyes
I was young, didn't know 'bout love
You were wild, couldn't get enough
Let's leave things the way they were
You'll stay with me like a lullaby
ey, se que te gusto a ti todavia por mucho que digas
además puedo ver en tus ojos
Que no sólo quieres quedar como amigos
Tienes mi corazón, eres mi obsesión
Soy tuyo pa' siempre
Guess I had my last chance
and now this is our last dance
You fell through the cracks in my hands
Tell myself be stronger
My heart's like a rubber band
and it's such a shame
You'll always be the one who got away
We both know that deep down you feel the same
Hard to say it's over
But I'm already someone else's (C'mon)
Baby, ahh (eso no, eso no)
Baby, ahh (Mereces mejor)
Baby, ahh (Y a tu calor)
I'm already someone else's
Wish I met you at another place and time
If only, if only you were mine
This love story ends for you and I
'Cause I'm already someone else's
Baby, ahh (Contigo otra vez)
Baby, ahh (Mereces mucho mejor, mucho mejor)
Baby, ahh (Lo que tienes con ella, no es amor)
I'm already someone else's
Baby, ahh (Cada noche más te extraño, cada dia sin ti me hace daño)
Baby, ahh (Sabes que mereces mejor, lo que sientes por ella no es amor)
Baby, ahh (Por mucho que digas somos más que amigos)
I'm already someone else's (Y el tiempo se acaba en cuatro, tres, dos, uno)
Home Publicaties en onderzoek Publicaties Economische en financiële publicaties Economische projecties voor België
Economische projecties voor België
Tweemaal per jaar publiceert de Nationale Bank van België economische projecties voor België. De voornaamste resultaten daarvan worden hier weergegeven. In het Economisch Tijdschrift worden die resultaten nader toegelicht.
Webinar: Economische projecties najaar 2023 / Projections économiques automne 2023
De vooruitzichten worden opgesteld in het kader van gemeenschappelijke projecties van het Eurosysteem. Ze zijn ook gebaseerd op technische hypothesen en internationale prognoses die de ECB en de nationale centrale banken van het eurogebied gezamenlijk formuleren. Daarbij wordt enkel rekening gehouden met de maatregelen die formeel zijn goedgekeurd - of heel waarschijnlijk zullen worden goedgekeurd - en waarvan op de afsluitingsdatum van de projectie voldoende nauwkeurig bekend is hoe ze zullen worden uitgevoerd. De projectieperiode loopt tot het jaar t+3 (in casu tot 2026). Voor latere jaren wordt de foutenmarge voor de projecties breder, onder meer door de grotere onzekerheid over de hypothesen, vooral die in verband met de internationale omgeving.
De recentste projecties voor België werden op 30 november afgesloten en op 18 december 2023 gepubliceerd. De overeenstemmende resultaten voor het eurogebied zijn te raadplegen op de daartoe bestemde webpagina van de ECB.
De Belgische economie is het afgelopen jaar, zoals voorspeld, vrij stevig blijven groeien en deze groei lag duidelijk hoger dan het gemiddelde in het eurogebied. Volgens de najaarsprognoses van de NBB blijft de Belgische economie groeien met ongeveer 0,3% op kwartaalbasis. De jaargroei zou hierdoor uitkomen op 1,5 % voor 2023 en wat matigen tot gemiddeld 1,3% de komende jaren. Dat ligt meer in lijn met de potentiële groei, aangezien de impact van de arbeidsschaarste duidelijker voelbaar wordt. De arbeidsmarkt blijft inderdaad krap met een heel lage werkloosheidsgraad van ongeveer 5,5 %. De inflatie liep verder terug en dook in de loop van het najaar zelfs even onder nul. De energieprijzen liggen nu natuurlijk heel wat lager dan een jaar eerder, maar ook de zogenoemde kerninflatie koelde af. De inflatie zou in 2024 wel tijdelijk weer opveren door de technische impact van het aflopen van de energiesteunmaatregelen. In 2025 en 2026 blijft ze duidelijk onder 2%. Het overheidstekort wordt voor 2023 op 4,3 % bbp geraamd. Bij ongewijzigd beleid zal het tekort de komende jaren oplopen tot meer dan 5% bbp in 2026. De overheidsschuld bevindt zich dan op een stijgend trajectBelgië, een kleine open economie van bijna 11,7 miljoen inwoners, ligt in het hart van West-Europa. In 2022 bedroeg zijn bbp 554 miljard euro. De economie beschikt over een goede communicatie-infrastructuur en een hoogopgeleide beroepsbevolking. Als open economie zijn de handelsbetrekkingen voor België van essentieel belang. Belangrijk is ook dat ongeveer 65 % van de Belgische uitvoer bestemd is voor de intra-Europese markt. De buurlanden van België, met name Duitsland, Frankrijk en Nederland, zijn ook de belangrijkste handelspartners. De buitenlandse handel groeide bijzonder sterk in 2022. De handelsbalans is verbeterd en het tekort bedroeg in 2022 bijna 0,6 miljard euro.
Groeimarkten
De belangrijkste uitvoerproducten van de Belgische ondernemingen waren in 2022 producten uit de chemische nijverheid, maar ook minerale producten, voertuigen en vervoermaterieel, evenals machines en elektrische apparaten en onedele metalen.
In 2022 was de farmaceutische industrie, binnen de verwerkende nijverheid, de belangrijkste sector in het creëren van toegevoegde waarde, gevolgd door de chemische nijverheid en de voedings- en drankenindustrie.
Groei en het bbp
De jaarlijkse bbp-groei vertraagde in België in 2022 van 6,9 % tot 3 %. Die vertraging zette zich ook door in de eerste twee kwartalen van 2023. In het derde kwartaal van 2023 groeide het Belgische bbp met 1,4 % op jaarbasis, iets meer dan in het vorige kwartaal (+1,3 % op jaarbasis). Met een bijdrage van 1,9 procentpunt was de binnenlandse vraag exclusief voorraden de belangrijkste bijdrage aan de economische groei in het derde kwartaal van 2023, in tegenstelling tot de netto-uitvoer, die een negatieve bijdrage leverde (-0,6 procentpunt).
De dienstensector is traditioneel de belangrijkste motor van de Belgische economische groei. In 2022 ondersteunden ze bijna volledig de groei van de economische activiteit. Ze blijft die rol spelen in het eerste, tweede en derde kwartaal van 2023. De bouwsector leverde op zijn beurt een beperkte bijdrage aan de groei (0,1 procentpunt). Omgekeerd woog de verwerkende nijverheid, exclusief de bouwsector, dit kwartaal op de economische groei, waardoor deze met 0,6 procentpunt kromp. Dit is de derde opeenvolgende negatieve bijdrage.
Productie-index
Na een opvallend herstel in 2021 als gevolg van de economische opleving kende de productie van de verwerkende nijverheid zonder de bouw (secties B+C+D) een lichte daling in 2022 (-0,7 %) maar bleef die toch nog op een hoog peil. De daling hield evenwel nog verder aan in 2023. De productie kende namelijk nog een verdere daling in het derde kwartaal van 2023, meer bepaald met 6,9 % en de zesde daling op rij. De productie in de verwerkende nijverheid (sectie C) nam met 3,2 % af in het tweede kwartaal van 2023 en met 5,5 % in het daaropvolgende kwartaal.
Ondernemersvertrouwen
In 2023 verslechterde opnieuw het ondernemersvertrouwen in België, met een daling van 7,7 punten ten opzichte van 2022. Die neerwaartse trend kan worden waargenomen in alle sectoren, hoewel in verschillende mate. Het is echter de verwerkende nijverheid die de sterkste vertrouwensdaling in 2023 kende, wat te wijten was aan de verslechtering van de werkgelegenheidsvooruitzichten en een daling van de verwachte vraag.
Bedrijvendemografie
De bedrijvendemografie bleef sterk in 2022, met meer startende dan sluitende bedrijven en een nettosaldo van 48.796 eenheden, het grootste nettosaldo in de periode 2018-2022. Hoewel de ondernemersdynamiek ook in het derde kwartaal van 2023 werd bevestigd, met een netto positief saldo van 7.234, was dit niettemin lager dan in het overeenkomstige kwartaal van 2022.
In 2023 werden er in totaal 10.243 faillissementen vastgesteld, dat waren er 978 (+10,6 %) meer dan in 2022. De grootste procentuele stijging werd waargenomen bij de bouwnijverheid (F), met een stijging van 1.953 faillissementen in 2022 naar 2.230 faillissementen in 2023 (+14,2 %; +277 faillissementen). De dienstensector, de grootste sector van de economie, is ook de sector waarin het aantal faillissementen in 2023 het sterkst toenam in absolute zin (+654 faillissementen).
Arbeidsmarkt
In het algemeen liet 2022 een gunstige trend op de arbeidsmarkt zien: de arbeidsgraad steeg en zowel de totale werkloosheidsgraad als de werkloosheidsgraad bij jongeren tot 25 jaar daalden.
De verbetering van de werkloosheidsgraad die men vaststelde in 2022 werd kort onderbroken in het eerste kwartaal van 2023 alvorens zich voort te zetten in het tweede kwartaal en in het derde kwartaal van 2023. Zo bedroeg de totale werkloosheidsgraad 5,4 % en de werkloosheidsgraad bij de minder dan 25-jarigen van 17,1 % in het derde kwartaal van 2023. De tewerkstellingsgraad verslechterde echter opnieuw in het derde kwartaal van 2023, tot 66,8 % (vergeleken met 66,9% een jaar eerder).
Inflatie
De inflatie, gemeten met het geharmoniseerde indexcijfer van de consumentenprijzen (HICP), zet de vertraging voort die in het eerste kwartaal van 2023 is ingezet en kwam in het laatste kwartaal van 2023 uit op -0,6 %. De inflatie voor 2023 als geheel bedraagt 2,4 %, een sterke daling ten opzichte van 2022 (10,3 %). Het is de energiecomponent die de inflatie in 2023 naar beneden trekt (-4,2 procentpunt), terwijl de bijdrage van de andere 4 productgroepen positief is en 6,6 procentpunt bedraagt voor de 4 productgroepen samen.
Groeivooruitzichten
Wat de groeivooruitzichten van de Belgische economie op korte termijn betreft, geeft het Federaal Planbureau in zijn publicatie van februari 2024 aan dat de Belgische groei zou vertragen tot 1,4 % in 2024 en nog verder in 2025 tot 1,3 %.
Volgens de vooruitzichten van het IMF van januari 2024 vertraagt de mondiale bbp-groei in 2023 tot 3,1 % in 2023. Ook in 2024 schat het IMF een globale groei van 3,1 % in.
HYDROCARBON: a compound of hydrogen and carbon only
HOMOLOGOUS SERIES: a series of organic compounds having the same functional group but with each successive member differing by CH2
FUNCTIONAL GROUP: a group of atoms responsible for the characteristic reactions of a compound
SATURATED: containing C-C single bonds only
UNSATURATED: containing at least one C-C multiple bond
ALKYL GROUP: side chain of formula CH
ALIPHATIC: a compound containing carbon and hydrogen joined together in straight chains, branched chains or non-aromatic rings
ALICYCLIC: an aliphatic compound arranged in non-aromatic rings with or without side chains
AROMATIC: a compound containing a benzene ring
EMPIRICAL FORMULA: the simplest whole number ratio of atoms of each element present in a compound
MOLECULAR FORMULA: the actual number of atoms of each element in a molecule
STRUCTURAL ISOMERS: compounds with the same molecular formula but with different structural formulae
STEREOISOMERS: compounds with the same structural formula but with a different arrangement of the atoms in space
E/Z ISOMERISM: an example of stereoisomerism, which requires restricted rotation about C=C double bond and for two different groups to be attached to each carbon of the C=C group
CIS-TRANS ISOMERISM: a special case of E/Z isomerism in which two of the substituent groups are the same
SIGMA BOND: direct overlap of orbitals (allows free rotation)
PI BOND: sideways overlap of p orbitals (restricted rotation)
(FRACTIONAL) DISTILLATION: separation of a liquid mixture into fractions with different boiling points. The most volatile components are removed first
CURLY ARROW: the movement of an electron pair, showing either the breaking or formation of a covalent bond
CATALYTIC CRACKING: the breaking down of long chained saturated hydrocarbons to form more useful alkanes (shorter chained) and alkenes
BIOFUEL: a fuel that is derived from recently living material such as plants or from the waste of animals
BIODEGRADABLE: broken down naturally in the environment
PHOTODEGRADABLE: broken down by the action of light
RADICAL: a species with an unpaired electron
HOMOLYTIC FISSION: the breaking of a covalent bond where each of the bonded atoms keeps one of the shared pair of bonding electrons
HETEROLYTIC FISSION: the breaking of a covalent bond where one of the bonded atoms keeps both of the shared pair of bonding electrons
ELECTROPHILE: electron pair acceptor
NUCLEOPHILE: electron pair donor
VOLATILE: turns easily into a gas (low boiling point)
VOLATILITY: the ease with which a liquid turns into a gas (increases as boiling point decreases)
CATALYST: increases rate of reaction, remains unchanged at end of reaction
REFLUX: the continuous boiling and condensing of a reaction mixture (increases reaction temperature but prevents volatile components escaping)
SUBSTITUTION REACTION: a reaction in which an atom or group of atoms is replaced by another atom or group of atoms
CONDENSATION REACTION: a reaction in which two or more small molecules react together to form a larger molecule with the formation of another small molecule such as water
HYDROLYSIS: the breaking of a bond by its reaction with water or a hydroxide ion (water or hydroxide ion acting as a nucleophile)
ATOM ECONOMY = (molecular mass of desired product/sum of molecular mass of all products) x 100
OPTICAL ISOMERS: stereoisomers that are a pair of non-superimposable mirror images of each other
CHIRAL CENTRE: four different groups attached to a carbon atom
AMINO ACID: has general formula RCH(NH2)COOH
CONDENSATION POLYMERISATION: the joining of monomers with the elimination of a small molecule such as water
CHROMATOGRAPHY: an analytical technique that separates components in a mixture between a mobile phase and a stationary phase
MOBILE PHASE: the phase which moves - may be a liquid (LC) or a gas (GC)
STATIONARY PHASE: the phase that does not move and may be a solid (TLC) or a liquid on a solid support (GC)
Rf = distance moved by the component (from base line)/distance moved by solvent front (from base line)
RETENTION TIME: the time taken for a component to pass from the column inlet to the detector
De economische groei in de eurozone zou aantrekken
De groei van de wereldeconomie bleef in 2023 beperkt tot 3,1%, tegenover 3,5% het jaar voordien. Ze verloor vaart door de renteverhogingen van diverse centrale banken om de inflatie onder controle te brengen en door de aanhoudende geopolitieke spanningen. De groei zou ook in 2024 en op middellange termijn net boven 3% uitkomen. Dat is aanzienlijk lager dan de voorbije decennia en een gevolg van de afnemende bevolkings- en productiviteitsgroei.
Ondanks forse renteverhogingen door de Federal Reserve, bleef de Amerikaanse economie verrassend veerkrachtig. De Inflation Reduction Act van 2022 stimuleerde de investeringen en de Amerikaanse consument sprak zijn tijdens de pandemie opgebouwde spaartegoeden aan. De Chinese heropleving na het wegvallen van de zerocovidmaatregelen vorig jaar bleek zwakker dan verwacht doordat de malaise in de vastgoedsector niet enkel de investeringen drukt, maar ook een negatieve impact heeft op het consumentenvertrouwen.
In de eurozone bleef de economische groei vorig jaar beperkt tot 0,5%. De particuliere consumptie stagneerde omdat de koopkracht van de gezinnen aangetast werd doordat de loongroei achterbleef op de inflatie. Ook het investeringsklimaat was – in het bijzonder voor de industrie – ongunstig. De oplopende rente zorgt voor hogere financieringskosten en de aardgasprijzen blijven op het Europees continent veel hoger dan in de VS, wat in het nadeel speelt van de energie-intensieve industrieën.
De economische activiteit zou in de eurozone geleidelijk aantrekken tot 0,9% in 2024 en 1,7% in 2025 en 2026 door een meer dynamische buitenlandse vraag en een herstel van de particuliere consumptie onder impuls van stijgende reële lonen. Bovendien worden de nodige investeringen in de energietransitie, digitalisering en infrastructuur mede ondersteund door de diverse relanceprogramma’s. Vanaf 2027 wordt een lichte groeivertraging verwacht die verband houdt met de vergrijzing van de bevolking, die de toename van de bevolking op arbeidsleeftijd afremt.
De vooruitzichten zijn omgeven met onzekerheden die te maken hebben met de mate waarin de Chinese economie haar tweede adem vindt, het verloop van diverse geopolitieke conflicten en – deels daarmee samenhangend – de inflatie. Indien de inflatie onder controle blijft kan dat het economisch herstel een extra impuls geven. Een hardnekkig hoge (kern)inflatie kan de centrale banken daarentegen aanzetten om hun monetair beleid minder snel te versoepelen, met opwaartse druk op de langetermijnrentes tot gevolg.
De groei van de Belgische economie wordt vooral gedragen door de binnenlandse vraag
De Belgische bbp-groei wordt in 2023 en 2024 aangedreven door de particuliere consumptie en de bedrijfsinvesteringen, terwijl de netto-uitvoer en de investeringen van de gezinnen in woningen een negatieve bijdrage leveren. De bbp-groei bedroeg 1,5% in 2023 en zou uitkomen op 1,4% in 2024, wat opvallend hoger is dan die van de eurozone (resp. 0,5% en 0,9%). In de periode 2025-2029 zou de Belgische economische groei zich nagenoeg stabiliseren op 1,3% tot 1,4% per jaar en iets lager liggen dan de gemiddelde groei in de eurozone (1,5%).
De groeivertraging van de wereldhandel heeft vooral de activiteit van de Belgische industrie getroffen en deed de uitvoer in 2023 terugvallen met 3,3%. Pas in 2025 zou de uitvoer hernemen (2,3%) in navolging van de internationale conjunctuur. Het verlies aan marktaandeel is aanzienlijk (in de periode 2023-2025 gemiddeld 2,3 procentpunten per jaar tegenover de potentiële uitvoermarkten) wat te maken heeft met een aantasting van competitiviteit door de gestegen loonkosten. Vanaf 2026 blijft het verlies aan marktaandelen beperkt.
De lopende rekening van de betalingsbalans vertoonde in 2022 een tekort van 1% van het bbp als gevolg van de hoge energieprijzen. Het tekort daalde tot 0,5% in 2023, maar zou op middellange termijn opnieuw in de buurt van 1% uitkomen. De binnenlandse vraag wordt immers deels gefinancierd door een stijgend overheidstekort, wat de invoerbehoeften aanwakkert.
De groei van het reëel beschikbaar inkomen van de particulieren wordt zowel in 2023 (3,6%) als in 2024 (2,1%) grotendeels ondersteund doordat de indexering van de lonen en de sociale uitkeringen, die met enige vertraging de inflatie volgt, de groei van de deflator van de particuliere consumptie overtreft. In 2022 gebeurde het omgekeerde, toen de inflatie piekte en het reëel beschikbaar inkomen kromp. De particuliere consumptie heeft typisch een meer afgevlakt profiel dan het beschikbaar inkomen. Grote inkomensschommelingen worden bijgevolg deels opgevangen door aanpassingen van de gezinsspaarquote. Die laatste wordt ook beïnvloed door de gestegen rentevoeten, waardoor sparen aantrekkelijker wordt. De particuliere consumptie steeg in volume met 1,4% in 2023 en zou verder toenemen met 1,8% in 2024. De gezinsspaarquote trekt daardoor aan van 12,9% in 2022 tot 14,9% in 2024. In de periode 2025-2029 zou de particuliere consumptie gemiddeld iets sneller groeien (1,5% per jaar) dan het reëel beschikbaar inkomen (1,4%). De gezinsspaarquote zou dus licht dalen, maar met 14,3% in 2029 ruim boven het historisch lage niveau van vóór de gezondheidscrisis blijven (12,4% in 2019).
De bedrijfsinvesteringen boekten een opmerkelijk sterke volumegroei in 2023 (+9,0%; de sterkste groei sinds 2004), ondanks gestegen rentevoeten en een relatief lage industriële capaciteitsbezettingsgraad. De winstmarges van de ondernemingen hadden – macro-economisch gezien – evenwel een historisch hoog niveau bereikt in 2022, waardoor bedrijven ruimte hebben voor zelffinanciering, onder meer voor de noodzakelijke investeringen in vergroening en digitalisering. Bovendien is er steun vanuit de verschillende relanceplannen. De bedrijfsinvesteringen zouden verder toenemen met 3,6% in 2024, gemiddeld met 2,2% in de jaren 2025-2026 en – rekening houdend met het aflopen van de relanceplannen – met 1,8% in de jaren 2027-2029. De investeringsquote van de ondernemingen (d.w.z. het nominaal aandeel van die investeringen in het bbp) zou 18,5% bereiken in 2029, tegenover 16,5% in 2019.
De stijging van de hypotheekrente en de hoge kostprijs van bouwmaterialen deden de investeringen van de gezinnen in woningen sterk terugvallen in 2022 en 2023 (een volumedaling van in totaal 8%). In de loop van 2024 zouden de gezinsinvesteringen uitbodemen, maar op jaarbasis verder dalen met 2,5% door een ongunstig overloopeffect. Pas in 2025 zou er weer sprake zijn van een positieve volumegroei (0,5%), die in de periode 2026-2029 verder aantrekt tot gemiddeld 1,3%, tegen de achtergrond van een vrijwel stabiele langetermijnrente en een verdere toename van de koopkracht.
Na vrij grote schommelingen als gevolg van de gezondheids- en energiecrisissen in de periode 2020-2023, zou de volumegroei van de overheidsconsumptie in de periode 2024-2029 zich nagenoeg stabiliseren rond 1% per jaar. Op middellange termijn wordt die groei uitsluitend aangedreven door de uitgaven voor gezondheidszorg. De overheidsinvesteringen hebben daarentegen een veel volatieler verloop in de projectieperiode, dat vooral wordt bepaald door de electorale cyclus van de lagere overheid, de timing van de relanceplannen en de investeringen van Defensie.
Een verdere afkoeling van de inflatie tot 1,8% vanaf 2025
De consumptieprijsinflatie was bijzonder hoog in 2022 (gemiddeld 9,6%) en tijdens de eerste helft van 2023 (6%), maar viel tijdens de tweede helft van vorig jaar sterk terug (tot 0,4% in oktober 2023). Die beweging wordt grotendeels verklaard door de evolutie van de energieprijzen. De aardgasprijzen scheerden hoge toppen in de herfst in 2022 door het wegvallen van de invoer uit Rusland, maar tijdens de winter die volgde ebde de vrees voor tekorten weg en daalden de aardgasprijzen opnieuw. Die prijsbeweging was ook zichtbaar op de elektriciteitsmarkt doordat de elektriciteitsprijs meestal bepaald wordt op basis van de aardgasprijs.
Ondanks de toegenomen geopolitieke spanningen bleven de olieprijzen tijdens de afgelopen maanden relatief stabiel. Bovendien zorgden aanzienlijke aardgasvoorraden, het relatief warme weer en de vlotte aanvoer van vloeibaar aardgas op het Europees continent zelfs voor een verdere daling van aardgas- en elektriciteitsprijzen. Toch wordt verwacht dat de consumptieprijsinflatie opnieuw zal toenemen tot ruim 3% tijdens de volgende maanden. Het effect van de forse energieprijsdalingen dooft immers uit (de jaar-op-jaargroei van de aardgasprijzen bedroeg in oktober 2023 nog -82% en in februari 2024 nog slechts -53%). Ook verdwijnt de neerwaartse impact van de overheidsmaatregelen om de energiefactuur van de gezinnen te verlichten.
De onderliggende inflatie, die geen rekening houdt met het prijsverloop van o.a. energieproducten en verse voeding, piekte in mei 2023 (8,9%) en daalt sindsdien gestaag. Het gaat dan veeleer om een normalisering van de prijsstijgingen en niet zozeer om prijsdalingen. De onderliggende inflatie koelt dan ook eerder traag af en zou pas in 2025 opnieuw in de buurt van 2% uitkomen.
De consumptieprijsinflatie zou in 2024 gemiddeld 2,8% bedragen (tegenover 4,1% in 2023) en zich vanaf 2025 stabiliseren op 1,8% per jaar. De groei van de gezondheidsindex zou een gelijkaardig verloop kennen en dalen van 2,9% in 2024 (tegenover 4,3% in 2023) tot 1,9% in 2025, om zich nadien eveneens te stabiliseren op 1,8%.
De werkgelegenheidsgroei verzwakte vorig jaar aanzienlijk en zou ook op middellange termijn lager uitvallen dan gemiddeld tijdens de afgelopen zes jaar. De werkgelegenheidsgraad klimt niettemin van 72,1% in 2023 tot 74,3% in 2029.
De toename van de binnenlandse werkgelegenheid viel terug van 103 700 personen in 2022 tot 41 100 personen in 2023 en zou in 2024 verder afzwakken tot 33 000 personen. Die ontwikkeling is vooral toe te schrijven aan de marktsector, waar de groei van de activiteit sterk vertraagde naarmate de inhaalbeweging na corona uitdoofde. Ook bij de overheid worden steeds minder bijkomende arbeidsplaatsen gecreëerd.
De administratieve werkloosheidsgraad (gebaseerd op het aantal ingeschreven werkzoekenden) steeg vorig jaar fors (van 8,1% tot 8,6%), en zou ook in 2024 blijven toenemen (tot 8,9%). De stijging tijdens die twee jaar wordt echter grotendeels verklaard door het feit dat de gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling zich steeds meer richten op een breder publiek van potentiële niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden. Het aantal volledig gerechtigde werklozen bleef vorig jaar afnemen (met 7 000 personen), zou dit jaar vrijwel stabiel blijven, en maakt een steeds kleiner deel uit van het totale aantal geregistreerde werkzoekenden.
Tijdens de jaren 2025-2029 groeit de activiteit in de marktsector gemiddeld met 1,5% per jaar. De productiviteitsgroei per uur bedraagt in die periode 0,4% per jaar, wat iets hoger is dan gemiddeld tijdens de jaren 2017-2023, maar laag blijft vanuit een langetermijnperspectief. De brutolonen vóór indexering groeien – in lijn met de productiviteitsevolutie en als reactie op de quasi nulgroei van de brutolonen vóór indexering in 2023-2024 – met gemiddeld 0,6% per jaar. Na 2023 worden de parafiscale lasten op arbeid vooral beïnvloed door het wegvallen van de 7,07%-bijdragevermindering (toegekend tijdens de eerste helft van 2023) en de besparingen op de doelgroepverminderingen, zowel op federaal niveau (‘eerste aanwervingen’) als op regionaal niveau (‘ouderen’).
De groei van het arbeidsvolume (1,1% per jaar) wordt in de periode 2025-2029 gedeeltelijk geabsorbeerd door de toename van de gemiddelde arbeidsduur (0,1% per jaar). Die was in 2023 al hersteld van de coronagebonden inzinking, maar zijn groei wordt in het begin van de projectieperiode (2024-2026) ondersteund door de uitbreiding van het toepassingsgebied van de flexi-jobs en, gedurende de gehele periode, door de geleidelijke afbouw van het tijdskrediet eindeloopbaan in de leeftijdsklasse 55-59 jaar.
De toename van de overheidswerkgelegenheid, die nog bijzonder uitgesproken was in de periode 2017-2023 (+9 400 personen per jaar), valt sterk terug tijdens de jaren 2025-2029 (+1 100 personen per jaar). Dat is in grote mate het gevolg van de wegvallende demografische druk op het leerlingenbestand, waardoor de werkgelegenheid in het onderwijs niet langer zou stijgen. De groei van de binnenlandse werkgelegenheid (0,8% per jaar, gemiddeld +43 900 personen per jaar) is in die periode dan ook minder uitgesproken dan die van de werkgelegenheid in de marktsector (1,0% per jaar).
Over de gehele periode 2024-2029 stijgt de binnenlandse werkgelegenheid met 253 000 personen, wat een minder sterke toename is dan tijdens de afgelopen zes jaar (+389 000 personen), toen de marktactiviteit sneller groeide en de overheidswerkgelegenheid aanzienlijk meer toenam. Bij een bescheiden toename van de bevolking op arbeidsleeftijd (+22 000 personen), klimt de werkgelegenheidsgraad (20-64 jaar; definitie EAK) gestaag van 72,1% in 2023 tot 74,3% in 2029.
De beroepsbevolking groeide met 230 000 personen opmerkelijk sterk in de periode 2021-2023, het resultaat van de structurele toename van de arbeidsmarktparticipatie in de oudere leeftijdsklassen, de forse verhoging van de studentenarbeid, de inhaalbeweging die de activiteitsgraden in de jongere leeftijdsklassen maakten na de corona-inzinking en – meer recent – de demografische impuls door de sterke instroom van Oekraïense vluchtelingen en de eerder vermelde uitbreiding van de doelgroep van werkzoekenden.
Die laatste factor zal in 2024 de toename van het arbeidsaanbod (+57 100 personen) blijven ondersteunen, maar wordt dan verondersteld op kruissnelheid zijn. Ook in de jaren 2025-2026 neemt de beroepsbevolking aanzienlijk toe (+47 200 personen per jaar), mede door de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd tot 66 jaar. De administratieve werkloosheidsgraad stijgt dan licht (tot 9,0%). Tijdens de tweede helft van de projectieperiode verzwakt de toename van het arbeidsaanbod (tot +33 300 personen per jaar) en daalt de werkloosheidsgraad stelselmatig, tot 8,2% in 2029. De geharmoniseerde Eurostat-werkloosheidsgraad bedroeg 5,5% in 2023 en zou uitkomen op 5,2 % in 2029.
Bij ongewijzigd beleid neemt het overheidstekort geleidelijk toe
Het overheidstekort is gestegen van 3,5% van het bbp in 2022 tot 4,6% in 2023. Het blijft vrijwel stabiel in 2024, maar loopt de jaren daarna op tot 5,6% in 2029. De overheidsschuld neemt toe van 105% van het bbp in 2023 tot 117% in 2029. Deze projectie gaat uit van ongewijzigd beleid en houdt dus geen rekening met budgettaire consolidatiemaatregelen waarover nog geen beslissing is genomen (bijvoorbeeld maatregelen die zullen voortvloeien uit de reactivering van het Europese begrotingstoezicht) of maatregelen waarover wel een beslissing is genomen, maar waarvan de concrete details na 2024 nog ontbreken (zoals de maatregelen die voortvloeien uit de aanbevelingen van de Waalse externe commissie voor de schuld).
In 2023 was de toename van de totale ontvangsten weliswaar hoog, maar niet voldoende om de stijging van de uitgaven te compenseren. De federale steunmaatregelen om de energiefactuur van de gezinnen te verlichten bleven aanzienlijk in het begin van het jaar en werden aangevuld met een tijdelijke vermindering van de werkgeversbijdragen en met regionale steunmaatregelen, in het bijzonder voor de ondernemingen. De opeenvolgende indexeringen van 2022 van de overheidslonen en de vervangingsinkomens speelden te volle, terwijl de uitvoering van de verschillende relanceplannen werd opgedreven. De rentelasten op de schuld begonnen na een daling van meer dan drie decennia opnieuw toe te nemen.
In 2024 blijft het tekort nagenoeg stabiel. Verschillende nieuwe fiscale maatregelen ondersteunen de ontvangsten, die echter een weerslag krijgen van de belasting op overwinsten van 2023 en de hervorming van de bedrijfsvoorheffing die op kruissnelheid komt. De uitgaven omvatten niet langer steunmaatregelen in het kader van de energieprijzencrisis, maar er is een duidelijke cyclische stijging van de investeringen van de lagere overheid, terwijl ook de investeringen van Defensie toenemen en de sociale uitgaven en de rentelasten snel blijven stijgen. Bovendien nemen sommige gefedereerde entiteiten, in het bijzonder de Vlaamse Gemeenschap, nieuwe initiatieven in het kader van hun begroting 2024.
In de jaren daarna is de economische groei niet sterk genoeg om voldoende ontvangsten te genereren ter compensatie van de toename van de primaire uitgaven en de stijging van de rentelasten. Bij ongewijzigd beleid neemt het tekort dan ook elk jaar toe, ondanks een gematigde stijging van de werkingskosten van de administraties en het wegvallen van de uitgaven voor de relanceplannen.
Het aandeel van Entiteit I (federale overheid en sociale zekerheid) in het tekort stijgt van ongeveer 70% in 2023 tot bijna 90% in 2029. Entiteit I omvat immers de snel stijgende uitgaven voor pensioenen, gezondheidszorg, invaliditeit, defensie, de financiering van de Europese Unie en de rentelasten. De tekorten van de Vlaamse Gemeenschap en het Waals Gewest worden daarentegen geleidelijk afgebouwd op middellange termijn. De tekorten van de Franse Gemeenschap en het Brusselse Gewest laten geen dergelijke trend optekenen.
De overheidsschuld loopt op van 105% van het bbp in 2023 tot 117% van het bbp in 2029. Deze stijging is vooral toe te schrijven aan de omvang van het primaire tekort. De gemiddelde rente op de schuld stijgt dan wel elk jaar, maar blijft in de projectieperiode lager dan de nominale economische groei, waardoor er geen sprake is van een sneeuwbaleffect.Brussel, maart 2024 – De economische groei in België kwam in het vierde kwartaal uit op 0,3 %, zoals geraamd in de vorige Business Cycle Monitor. We verwachten dat de bbp-groei in het eerste kwartaal van 2024 weer licht zal opveren tot 0,4 %.
Volgens de herziene statistieken liep de Belgische economische groei in het vierde kwartaal van 2023 licht terug tot 0,3 %. Deze stijging van de economische bedrijvigheid stemt precies overeen met de raming in onze BCM van december, maar is iets lager dan de eerdere flashraming van het INR, namelijk 0,4 %.
In het vierde kwartaal werd de bbp-groei opnieuw geschraagd door de krachtige groei van de particuliere consumptie. De groei van de gezinsconsumptie zou slechts licht afzwakken tijdens het eerste kwartaal van dit jaar. Het consumentenvertrouwen loopt nog op vergeleken met het vierde kwartaal terwijl de groei van de koopkracht wat aan kracht afneemt.
De bedrijfsinvesteringen liepen in het vierde kwartaal fors terug, voornamelijk als gevolg van onverwachte uitzonderlijke factoren. De fundamentals blijven evenwel vrij gezond en de bedrijfsinvesteringen zullen naar verwachting in het huidige kwartaal terug aanknopen met een gematigd positieve (onderliggende) groei. De woninginvesteringen namen verder af in het vierde kwartaal en dat zal volgens onze inschatting ook het geval zijn in het huidige kwartaal.
De terugval van het kostenconcurrentievermogen is gestopt, terwijl de wereldhandel weer groeit. Dat ondersteunt de uitvoer, wat waarschijnlijk al in het huidige kwartaal zou leiden tot een verbetering van de netto-uitvoer.
De overheidsconsumptie is in het vierde kwartaal toegenomen en de groei zou matig positief blijven in het huidige kwartaal. Ook de overheidsinvesteringen zouden blijven uitbreiden, gestimuleerd door de specifieke investeringsprogramma’s en de verkiezingscyclus.
De BREL-prognosemodellen van de NBB ramen de groei in het eerste kwartaal momenteel op 0,3 tot 0,4 %, terwijl het R2D2-model minder optimistisch is en een groei rond 0,1 % voorspelt.
Al met al wordt op dit ogenblik verwacht dat de economische bedrijvigheid in het eerste kwartaal van 2024 met 0,4 % zal toenemen. Dat groeicijfer ligt aan de bovenzijde van de prognoses van de nowcastingmodellen maar onder de mediane voorspellingen van de modellen met één indicator. De positieve risico’s worden beperkt geacht, terwijl de negatieve risico’s samenhangen met een eventueel uitblijven van het verwachte herstel van de bedrijfsinvesteringen en de handel.
